فرزندکشی یا قتل فرزند توسط پدر یا مادر چه حکمی دارد؟

قتل فرزند توسط پدر نیز به مانند سایر انواع قتل قبیح می باشد. لازم به ذکر است که در مورد رابطه پدر و فرزندی و قتل ناشی از آن در قرآن اشاره ای نشده است و مبنای قانون مجازات اسلامی بر اساس روایت پیامبر (ص) که بیان می دارد که "تو و مالت متعلق به پدرت می باشی" قرار گرفته است که بر مبنای این روایت فقه های شیعه اعتقاد دارند که در صورتی که پدری فرزند خود را به قتل برساند قصاص نمی شود.

مجازات قتل فرزند توسط پدر

در روایت مورد نظر صرفاً پدر و جد پدری معاف از مجازات قتل قرار داده شده است و در صورت ارتکاب قتل توسط مادر چنین معافیتی وجود ندارد. اما فقهای اهل سنت تفکیکی بین مادر و پدر قائل نمی شوند. بنابر ماده 301 قانون مجازات اسلامی که بیان می دارد که قصاص در صورتی ثابت می شود که مرتکب پدر یا از اجداد پدری مجنی علیه نباشد و مجنی علیه عاقل و در دین با مرتکب مساوی باشد، نیز می توان به این نتیجه رسید که معافیت از مجازات قصاص صرفاً برای پدر می باشد.

نکته ای که در اینجا می توان اشاره کرد این است که بنابر قول مشهور اگر پدری فرزند خود را به قتل برساند نیاز به تساوی در دین نمی باشد و این استثنا صرفاً در مورد پدر اعمال می شود. پس اگر پدری کافر فرزند مسلمان خود را به قتل برساند قصاص نمی شود. حال ممکن است این سوال برای خواننده مطرح شود که صرف ادعا مبنی بر رابطه پدر و فرزندی موجب معافیت از مجازات قتل می شود یا خیر. پاسخ سوال را می توان در ماده 309 قانون مجازات اسلامی یافت که در ماده مذکور بیان شده است این ادعا که مرتکب پدر یا یکی از اجداد پدری مجنی علیه است باید در دادگاه ثابت شود و در صورت عدم اثبات حق قصاص حسب مورد با سوگند ولی دم ای مجنی علیه یا ولی او ثابت می شود. پس می توان این گونه نتیجه گرفت که باید ادعای پدر و فرزندی ثابت شود وگرنه قاتل قصاص می شود. 

در خصوص مجازات پدر که قصاص از وی ساقط شده است ماده 612 مجازات چنین پدری را مشخص کرده است که اگر کسی که در اینجا پدر می باشد مرتکب قتل عمد شود و به هر علت قصاص نشود که در اینجا مقصود رابطه پدر و فرزندی است در صورتی که اقدام پدر موجب اخلال در نظم و صیانت و امنیت جامعه یا بیم تجلی پدر یا سایرین گردد پدر به حبس از 3 تا 10 سال محکوم می گردد. همچنین طبق ماده 17 قانون مجازات اسلامی در صورتی که در قتل عمدی قصاص اجرا نشود، مجازات دیه جایگزین می شود. در سایر مواد قانونی نیز بیان شده است که اگر پدر فرزند خود را به قتل برساند دیه ای که بابت قتل ارتکابی به اولیای دم می پردازد را نمی تواند به ارث برده یا سهمی از آن داشته باشد. زیرا قتل از موانع ارث می باشد. به لحاظ فقهی برای پدر پرداخت کفاره قتل را واجب دانسته است. 

مجازات قتل عمد و غیر عمد چیست؟ نحوه طرح شکایت قتل

مجازات قتل فرزند توسط مادر چیست؟

همانگونه که در قسمت بالا به ارتکاب قتل توسط مادر پرداختیم می توان از محتوای مواد قانونی و همچنین، روایت پیامبر به این نتیجه رسید که اگر مادری فرزند خود را به قتل برساند قصاص می شود. اما همیشه اینگونه نیست که اگر مادری فرزند خود را به قتل برساند قصاص شود. گاهی ممکن است که مادر قصد تأدیب فرزند را داشته باشد و عمل انجام شده توسط اول خارج از عرف و نوعا کشنده نباشد که در این صورت اگر عمل ارتکابی توسط مادر باعث قتل فرزند شوند چنین قتلی قتل عمدی نبوده و مستوجب قصاص نمی باشد و با توجه به مصادیق مطرح شده در خصوص قتل غیر عمد و شبه عمد مشمول یکی از این مصادیق می باشد. بحثی که شاید توسط اکثر مادران مطرح شود این است که اگر مادری به دلیل افسردگی پس از زایمان دچار جنون شود و در حال جنون فرزند خود را به قتل برساند آیا قصاص می شود یا خیر؟ در قانون مجازات بیان شده که اگر مرتکب که در اینجا مادر می باشد قتل را در حالت اختلال روانی انجام دهد در حکم مجنون بوده و مسئولیت کیفری ندارد. البته نباید از این نکته غافل شد که اثبات جنون راحت نبوده و مادران نمی توانند بدون اثبات جنون از زیر بار مسئولیت قتل و مجازات قصاص خلاص شود. حالت دیگری را که می توان متصور شد قتل فرزند به دلیل عدم مواظبت مادر حادث شود. به نظر می رسد چنین قتلی ناشی از بی احتیاطی و بی مبالاتی مادر بوده و غیر عمد تلقی می شود. 

نحوه رسیدگی به قتل فرزند توسط پدر

در صورت ارتکاب قتل توسط پدر اگر جرم انجام شده در معرض ضابطین دادگستری و یا بازپرس و دادستان اتفاق افتد در این صورت آنها وارد عمل شده و صحنه جرم را حفظ می کنند و پس از ارسال گزارشات به دادسرا چون جرم قتل از جمله موارد موجود در ماده 302 قانون آیین دادرسی کیفری می باشد خود بازپرس شخصا روند تحقیقات را پی می گیرد و اگر روند تحقیقات به اینجا ختم شود که قتل ارتکابی توسط پدر صورت گرفته است ولی رابطه پدر و فرزندی برا قاضی محرز نباشد با صدور قرار اناطه از مرجع حقوقی می خواهد که در این خصوص تحقیق کند و نتیجه را به او اعلام کند. در صورت اثبات رابطه پدر و فرزندی رسیدگی خود را ادامه داده و در خصوص مرتکب با صدور قرار مجرمیت که طی کیفرخواست صورت می گیرد تعیین تکلیف می کند همانطور که متوجه شدید برخلاف دعوی حقوقی دعوی کیفری ابتدا در دادسرا مورد رسیدگی قرار می گیرد. در نهایت بعد از صدور پرونده به دادگاه، قاضی دادگاه در صورت تایید مجرمیت پدر حکم به مجازات می دهد و این مجازات پرداخت دیه و تعزیر یا همان حبس می باشد. در صورتی رابطه پدر و فرزندی اثبات نگردد بنابر ماده 309 حق قصاص برای اولیای دم ثابت می شود و پدر خواندگی دلیل بر معافیت از مجازات قصاص نیست.

مشاوره با وکیل کیفری در داداپ 

مشارکت پدر در کشتن فرزند چه حکمی دارد؟

برای پرداختن به این مطلب می بایست خواننده بداند که بین معاونت و مشارکت تفاوت وجود دارد و در مشارکت فرد عملیات اجرایی را با یک یا چند نفر دیگر انجام می دهد. در خصوص ارتکاب قتل با مشارکت پدر نیز می بایست پدر با همکاری یک یا چند نفر دیگر قتل را انجام دهد و صرف دستور دادن و تحریک کردن افراد به معنای مشارکت نمی باشد. اگر پدر با مشارکت دیگران فرزند خود را به قتل برساند با توجه به اینکه در قانون بیان شده است که اگر چند نفر با مشارکت همدیگر یک نفر را به قتل برسانند مجازات آنها فاعل مستقل جرم می باشد به این معنا که همه آنها در صورت حصول قتل عمد به قصاص محکوم می شوند. اما در خصوص پدر با توجه به اینکه قصاص در هر حالتی منتفی است قصاص اجرا نمی شود بلکه باید با توجه به میزان مشارکت خود در قتل دیه را در صورت قصاص شریک به اولیای دم او و در صورتی که اولیای دم از قصاص گذشت کنند به اولیای دم مقتول پرداخت کند. همچنین طبق ماده 880 قانون مدنی که قتل را از موانع ارث دانسته است در صورت قتل اشتراکی نیز پدر از ارث محروم می شود و آنچه اهمیت دارد نفس قتل می باشد.

از مجموع مباحث بالا می توان به این نتیجه رسید که اگر پدری فرزند خود را به قتل برساند در هرحال قصاص نمی شود و فرقی ندارد که فرزند او بالغ باشد یا نابالغ، مسلمان باشد یا کافر و یا اینکه قتل انجام شده را به تنهایی مرتکب شود یا با مشارکت دیگران، آنچه در نهایت مهم می باشد و دادگاه و شرع براساس آن عمل می کنند رابطه پدر و فرزندی است که از موانع قصاص می باشد.

مشاوره حقوقی آنلاین در داداپ: بهترین و سریع ترین راه برای کسب نظر از وکلای متخصص