حق طلاق چیست؟ شرایط و مراحل دادن وکالت طلاق به زن

طلاق به معنای جدایی زوجین از همدیگر می باشد که می تواند ناشی از دلایل متعدد باشد براساس شرع و قانون طلاق ایقاعی می باشد که حق مرد است،بنابراین مرد می تواند هر زمان که بخواهد با پرداخت حقوق مالی زن نسبت به طلاق  او اقدام کند  لازم به ذکر است که طلاق ویژه نکاح دائم می باشد و در خصوص نکاح موقت طلاق جاری نمی شود..بنابراین زن براساس قانون و شرع اصولا حق طلاق ندارد مگر اینکه ضمن عقد وکالت مرد به زن وکالت داده باشد و یا اینکه  به صورت شرط ضمن عقد به زن این حق داده شد باشد.حقی که زن به این واسطه به دست می آورد در بیان عامه به حق طلاق یاد می شود براین اساس در صورتی که زن به واسطه کراهت دادخواست طلاق خلع بدهد نمی توان از حق طلاق صحبت به میان آورد .در صورتی که زن از مرد وکالت اخذ نماید که هر وقت بخواهد خود را مطلقه کند ، در این صورت نیازی به حضور مرد برای طلاق وجود ندارد و زن می تواند به راحتی خود را مطلقه سازد. هر چند وجود چنین وکالتی روند طلاق را برای زن بسیار راحت می نماید اما این عیب را نیز دارد که به دلیل اینکه چنین طلاقی نیازبه حضور مرد ندارد ،مرد از طلاق بی اطلاع بوده و از طرفی زن می تواند  همزمان با طلاق تمامی حقوق خود از جمله مهریه و اجرت المثل را مطالبه نماید،البته ممکن است داد ن حق طلاق به زن با گذشتن زن از برخی از حقوق مالی اش همراه باشد آنچه اهمیت دارد توافق ضمن وکالت نامه فی مابین طرفین می باشد.

حق طلاق زن چیست؟

براساس ماده 1133 قانون مدنی مرد هر وقت که بخواهد می تواند زن را طلاق دهد و طبق قانون ایران حق طلاق با مرد است .
قانون و شرع حق طلاق را به مرد داده است ،حق طلاق مرد فضولی ناپذیر و تعلیق ناپذیر است اما امکان وکالت دادن در آن وجود دارد و مرد می تواند به زن یا شخص ثالثی وکالت در طلاق بدهد.اگر مرد به زن  وکالت در طلاق بدهد برای اینکه زن نسبت به اجرای این حق اقدام کند نیاز به حضور مرد نمی باشد.مواد 1119،1129 و 1130 قانون مدنی مواردی که در آن زن می تواند نسبت به طلاق اقدام نماید را بیان کرده اند.تفاوت وکالت در طلاق با حقی به واسطه شروط 12 گانه  به زن داده شده است در این است که در وکالت در طلاق که عقدی جایز می باشد زن نیاز به اثبات امر خارجی ندارد و می تواند هر زمان که بخواهد نسبت به اعمال حق طلاق خود اقدام نماید اما در خصوص شروط 12 گانه و عسر و حرج زن ابتدا باید آن موارد را به اثبات رسانده و سپس از دادگاه درخواست طلاق کند.
نکته:حق طلاق مانع از آن نمی شود که زن از حقوق خود مثل مهریه مهریه محروم شود زیرا با وقوع نکاح زن مالک مهر می شود و وکالت در طلاق مانع از دریافت مهر نمی شود مگر اینکه ضمن وکالت در طلاق در خصوص عدم پرداخت مهر یا پرداخت میزان کمتر بین زوجین توافق شده باشد.
حق طلاق در صورتی که مطابق شرایط تنظیم نشده باشد قابل ابطال است.حق طلاق اگر به صورت وکالت بلاعزل باشد و یا ضمن سند نکاح تازمانی که نکاح باقی است قابل ابطال نیست.

حق طلاق با کیست؟

در خصوص حق طلاق ،علاوه بر تاکید شرع ،ماده  1133 قانون مدنی هم این حق را به مرد داده است .براساس ماده 1133 قانون مدنی:مرد می تواند با رعایت شرایط مقرر در این قانون،با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق همسرش را بنماید.
تبصره :زن نیز می تواند با وجود شرایط مقرر در مواد 1119،1129 و 1130 این قانون ، از دادگاه تقاضای طلاق نماید.
ماده 1119 در خصوص وکالت در طلاق می باشد که براساس این ماده مرد می تواند به زن وکالت بدهد که در صورت تحقق شرایطی خود را مطلقه سازد.
ماده 1129 در خصوص عدم پرداخت نفقه توسط مرد و عدم امکان الزام او می باشد که در این صورت حاکم مرد را مجبور به طلاق می کند.
ماده 1130 در خصوص عسر و حرج می باشد که در صورت اثبات دادگاه مرد را مجبور به طلاق می کند و اگر اجبار ممکن نباشد زن به اذن حاکم شرع مطلقه می شود.
وکالت در طلاق که در ماده 1119 نیز به آن اشاره شده است می تواند ضمن سند نکاحیه باشد یا سند جداگانه ای که به صورت رسمی در دفاتر اسناد رسمی تنطیم شده است.آنچه اهمیت دارد این است که وکالت در طلاق با حق طلاق متفاوت می باشد و حق طلاق شرعا و قانونا با مرد است.
نکته:دادن وکالت درطلاق مانع ازآن نیست که مرد بتواند حق خودش را که همان طلاق دادن است از دست بدهد.

حق طلاق در طلاق توافقی

پس از این که زن حق طلاق را از همسرش اخذ می کند، میتواند مراحل طلاق توافقی با وکالتنامه طلاق را با داشتن حق طلاق طی نماید،در طلاق توافقی با وکالتنامه طلاق اخذ وکیل طلاق توافقی برای شوهر اجباری است.
با مراجعه زن به شوهر و امضاء وکالتنامه، وکیل دادگستری با توجه به وکالتی که زن از شوهرش دارد وکیل مع الواسطه زوج می شود و به عنوان وکیل زوج می تواند همراه با زوجه دادخواست طلاق توافقی ثبت نماید که بقیه مراحل شبیه طلاق توافقی عادی می باشد.

بیشتر بخوانید: طلاق خلع و مبارات چیست؟

شرایط لازم برای داشتن حق طلاق

حق طلاقی که به واسطه شرط ضمن عقد براساس ماده 1119 قانون مدنی به زن داده شده است تنها شرطی که دارد این است که تحقق شرط در محکمه به اثیات برسد .در صورتی که زن به واسطه وکالت نامه حق طلاق را از مرد دریافت کرده باشد نیاز به مراجعه به دادگاه وجود ندارد و حتی زن می تواند بدون حضور مرد خود را مطلقه سازد.بنابراین داشتن وکالت در طلاق این مزیت را دارد که زن بتواند به راحتی و بدون اثبات امری نسبت به طلاق اقدام نماید.لازم به ذکر است که زوج برای اینکه به راحتی بتواند نسبت به اعمال طلاق اقدام نماید می بایست در ومالت نامه دریافتی نکات ذیل را  رعایت کند:

1. ضمن اینکه وکالت در طلاق را دریافت می کند ،حق توکیل به غیر را نیز لحاظ نماید. 
2. وکالت نامه را به صورت بلاعزل تنطیم نماید.
3. حق تجدید نظرخواهی و فرجام خواهی را ساقط نماید تا روند طلاق به سهولت پیش رود.
4. نسبت به بذل بخشی از مهریه  یا تما م مهر جهت دریافت حق طلاق با مرد  به توافق برسد.
5. در خصوص حضانت و مهریه و نفقه و سایر حقوق خود در ازای دریافت وکالت در طلاق با مرد توافق نماید.

علاوه بر وکالت در طلاق زن می تواند براساس شروط 12 گانه مندرج در سند نکاح نسبت به طلاق اقدام نماید البته می بایست ابتدا  ثابت نماید که مرد به تعهدات خود عمل نکرده و سپس دادگاه در صورت عدم امکان الزام مرد نسبت به طلاق،زن را مطلقه می سازد.بنابراین طلاق بر اساس شروط 12 گانه حق طلاق به معنای عامه و مطلق نیست زیرا علاوه بر اینکه بار اثبات برعهده زن است از سوی دیگر روند طولانی نیز دارد.
شروط 12 گانه از قرار ذیل است:

1. استنکاف شوهر از دادن نفقه زن به مدت شش ماه به هر عنوان و عدم امکان الزام او به تائید نفقه و همچنین در موردی که شوهر سایر حقوق واجبه زن را به مدت شش ماه وفا نکند و اجبارا ایفا هم ممکن نباشد.
2. سوء رفتار و یا سوء معاشرت زوج به حدی که ادامه زندگی را برای زوجه غیر قابل تحمل نماید.
3. ابتلاء زوج به امراض صعب العلاج به نحوی که دوام زناشویی برای زوجه مخاطره آمیز باشد.
4. جنون زوج در مواردی که فسخ نکاح شرعا ممکن نباشد.
5. عدم رعایت دستور دادگاه در مورد منع اشتغال زوج به شغلی که طبق نظر دادگاه صالح منافی با مصالح خانوادگی و حیثیت زوجه باشد.
6. محکومیت شوهر به حکم قطعی به مجازات پنج سال حبس یا بیشتر یا به جزای نقدی که بر اثرعجز از پرداخت منجر به پنج سال بازداشت شود یا به حبس و جزای نقدی که مجموعا منتهی به پنج سال یا بیشتر باز داشت شود و حکم مجازات در حال اجرا باشد.
7. ابتلاء زوج به هر گونه اعتیاد مضری که به تشخیص دادگاه به اساس زندگی خانوادگی خلل آورد و ادامه زندگی برای زوجه دشوار باشد.
8. زوج زندگی خانوادگی را بدون عذر موجه ترک کند.تشخیص ترک زندگی خانوادگی و تشخیص عذر موجه با دادگاه است و یا شش ماه متوالی بدون عذر موجه از نظر دادگاه غیبت نماید.
9. محکومیت قطعی زوج در اثرارتکاب جرم و انجام هر گونه مجازات اعم از حد وتعزیر در اثرارتکاب جرمی که مغایر با حیثیت خانوادگی وشئون زوجه باشد .تشخیص اینکه مجازات مغایر با حیثیت وشئون خانوادگی  است با توجه به وضع و موقعیت زوجه و عرف وموازین دیگر با دادگاه است.
10. در صورتیکه پس از گذشت پنج سال زوجه از شوهر خود به جهت عقیم بودن و یا عوارض جسمی دیگر زوج صاحب فرزند نشود.
11. در صورتیکه زوج مفقودالاثر شود وظرف شش ماه پس از مراجعه زوجه به دادگاه پیدا نشود.
12. زوج همسر دیگری بدون رضایت زوجه اختیار کند یا به تشخیص دادگاه نسبت به همسران خود اجرای عدالت ننماید.

نکته:مقصود از دریافت حق طلاق به صورت شرط ضمن عقد که در ماده 1119 قانون مدنی بیان شده است شروط 12 گانه نمی باشد زیرا این شروط نیاز به اثبات دارند.

مزایای حق طلاق برای زن

مهم‌ترین مزیتی که گرفتن حق طلاق توسط زن دارد، این است که زن می‌تواند بدون نیاز به اثبات امری و نیز بدون نیاز به حضور شوهر خود را مطلقه سازد و حتی در صورتی که حق توکیل نیز داشته باشد می تواند این امر را از طریق وکیل خود انجام دهد.

معایب دادن حق طلاق به زن

درکنار داشتن مزیت حق طلاق برای زن ،دادن حق طلاق به زن برای مرد این عیب را دارد که زن بتواند هر زمان که بخواهد نسبت به طلاق اقدام کند بدون لینکه مرد از این امر آگاه شود از سوی دیگر دادن این حق برای مرد بار مالی دارد و براین اساس زن می تواند همزمان با طلاق تمامی حقوق خود از جمله مهریه و اجرت المثل را مطالبه نماید. 

تفاوت حق طلاق و وکالت طلاق

حق طلاق براساس شرع و قانون در اختیار مرد است و حقی که زن براساس وکالت نامه یا شرط ضمن عقد برای اجرای طلاق از مرد دریافت می کند در بیان عامه حق طلاق گفته می شود در حالی که در حقیقت وکالت در طلاق است.تفاوت وکالت در طلاق به صورت شرط ضمن عقد نکاح ، عقد لازم دیگر با وکالت در قالب وکالت نامه رسمی در مطلق و مقید بودن آنها می باشد.

نحوه واگذاری حق طلاق به زن

واگذاری حق طلاق از سوی مرد به زن می تواند به دو صورت انجام شود:
   1   . شرط ضمن عقد
زن می تواند در هنگام عقد و به صورت شرط ضمن عقد، در سند نکاح درخواست حق طلاق کند و یا این که شرایطی را قید کند که در صورت بروز آن ها ،حق طلاق به زن داده شود .  ماد ه 1119 قانون مدنی این مسأله مطرح شده است.
   2   . وکالت حق طلاق
برای اینکه زن بتواند این حق را به دست آورد می بایست به همراه زوج به دفترخانه استاد رسمی مراجعه نموده و وکالت در طلاق را دریافت کند.
نکته :اگر زوج خارج از کشور باشد، با مراجعه به سفارت و یا کنسولگری ایران در آن کشور، حق طلاق را به هر کس که می خواهد اعطا کند. برای این وکالت نامه می توان  زمان معین کرد و یا به صورت بلاعزل قرار داد و یا شروطی مشخص کرد و یا این که زوج می تواند شرط کند که در صورت درخواست طلاق از طرف زوجه، او کل و یا قسمتی از مهریه اش را می بخشد.

بیشتر بخوانید: طلاق در دوران بارداری

مدارک لازم برای گرفتن حق طلاق

مدارک لازم برای دریافت حق طلاق از قرار ذیل است:

1. شناسنامه زوجین
2. کارت ملی زوجین
3. عقدنامه

نقش وکیل در دریافت حق طلاق

وکلای متخصص در این زمینه این امکان را برای موکلان فراهم می آورند که پرونده خود را با سرعت بیشتری پیش برده  و مانع از تضییع حقوق موکلان خود به دلیل ناآگاهی ازقوانین و رویه شوند.گروه وکلای داداپ با داشتن وکلای متخصص و باتجربه در زمینه دریافت و اعمال حق طلاق آماده ارائه خدمات به کابران گرامی می باشد.

با داشتن حق طلاق چگونه می توان برای طلاق اقدام کرد؟

یکی از معدود راه هایی که طلاق به درخواست زن امکان پذیر می شود همین داشتن وکالت در طلاق است. برای این منظور خانم باید درخواست طلاق به درخواست زوجه را تنظیم کند. شخصی به عنوان وکیل نیز باید معرفی شود که وکالت شوهر را به عهده بگیرد. چون یک وکیل نمی تواند همزمان وکیل خواهان و خوانده باشد، به همین خاطر اگر زوجه نمی خواهد در مراحل طلاق حضور پیدا کند؛ خودش هم باید وکیل داشته باشد. در غیر اینصورت باید به همراه وکیل مرد مراحل ثبت دادخواست در دفاتر پیشخوان قضایی، حضور در جلسات دادگاه و ثبت در دفترخانه را طی کند.

سوالات متداول درباره گرفتن حق طلاق

حق طلاق بهتر است یا مهریه؟

در خصوص این سوال باید گفت که حق طلاق و مهریه با هم ارتباطی ندارند تا بگوییم کدام یک بهتر است!
مهریه، عبارت است از مالی که به موجب عقد نکاح دایم یا موقت، به ملکیت زن در  آمده و او می تواند، در آن تصرف نموده و یا هر زمان که بخواهد، آن را مطالبه کند.
در مقابل حق طلاق حقی است که زن ضمن وکالت نامه یا سند نکاحیه دریافت می کند که بتواند خود را مطلقه سازد .
البته حق طلاق فقط مختص مرد است و دادن این حق براساس وکالت نامه یا شرط ضمن عقد به زن به معنای اسقاط حق مرد نبوده و درست تر این است که از این حق به وکالت در طلاق تعبیر شود.

در صورت داشتن حق طلاق مهریه به زن تعلق می گیرد؟

به محض وقوع نکاح زن مالک مهر می شود و طلاق مانع از تعلق مهریه به زن نمی باشد.در خصوص حق طلاق هم وضع به همین منوال است و زن می تواند با اعمال حق طلاق خود،مهریه را نیز طلب کند مگر اینکه ضمن وکالت نامه تمام یا بخشی از مهریه را در ازای دریافت حق طلاق بخشیده باشد.

آیا زن با داشتن حق طلاق می تواند طلاق بگیرد؟

درست است که طلاق حق مرد می باشد اما اگر زن وکالت در طلاق داشته باشد می تواند نسبت به طلاق اقدام نماید .البته داشتن حق طلاق از سوی زن مسقط حق مرد نمی باشد و مرد می تواند در هرحال نسبت به اعمال حق خود اقدام نماید.
سخن پایانی
داشتن حق طلاق با وکالت در طلاق متفاوت می باشد در حالی که در بیان عامه به یک معنی و در کنار هم به کار برده می شوند،در صورتی که زنی وکالت در طلاق داشته باشد می تواند به راحتی نسبت به طلاق اقدام نماید.شروط 12 گانه مندرج در سند نکاح درست است که به زن این حق را می دهد که بتواند با اثبات اموری از دادگاه تقاضای طلاق نماید اما به معنای حق طلاق یا وکالت در طلاق به معنای مطلق نمی باشد.

بیشتر بخوانید: گرفتن مهریه از سهم الارث شوهر