استفاده از وسایل نقلیه نیازمند مهارت در این زمینه می باشد و افراد می بایست برای آموزش مهارت رانندگی به مراکز تعلیم رانندگی مراجعه کنند،در صورتی که فردی مهارت لازم را به دست آورد می بایست بعد از آن برای دریافت گواهینامه اقدام کند زیرا صرف مهارت برای رانندگی با وسایل نقلیه کافی نبوده و نداشتن گواهی نامه تخلف محسوب می شود،گواهی نامه رانندگی،اجازه نامه برای رانندگی وسایل نقلیه است که از طرف راهنمایی و رانندگی به نام افراد صادر می شود، براساس ماده ۲۶ آیین نامه راهنمایی و رانندگی:هرکس بخواهد با هر نوع وسیله نقلیه موتوری زمینی رانندگی نماید باید گواهی نامه متناسب رانندگی با آن وسیله نقلیه را دارا باشد، با متخلفان برابر قوانین و مقررات رفتار می شود.در این مقاله به جرم رانندگی بدون گواهی نامه و سایر عواقب نداشتن گواهی نامه می پردازیم.
جرم رانندگی بدون گواهینامه
همانطور که می دانیم برای اینکه عملی جرم باشد می بایست برای آن در قانون مجازات تعیین شده باشد براساس ماده 2 قانون مجازات اسلامی :هر رفتاری، اعم از فعل يا ترک فعل كه در قانون برای آن، مجازات تعيين شده است، جرم محسوب می شود.حال باید دید که برای رانندگی بدون گواهی نامه توسط قانون گذار مجازاتی تعیین شده است تا بتوان این عمل را جرم نامید؟براساس ماده 723 قانون مجازات اسلامی: هر کس بدون گواهینامه رسمی اقدام به رانندگی و یا تصدی وسایل موتوری که مستلزم داشتن گواهینامه مخصوص است، بنماید و‌همچنین هر کس به موجب حکم دادگاه از رانندگی وسایل نقلیه موتوری ممنوع باشد به رانندگی وسائل مزبور مبادرت ورزد برای بار اول به حبس‌تعزیری تا دو ماه یا جزای نقدی تا یک میلیون ریال و یا هر دو مجازات و در صورت ارتکاب مجدد به دو ماه تا شش ماه حبس محکوم خواهد شد.براساس این ماده قانونی چون برای رانندگی بدون گواهی نامه مجازات تعیین شده است، فعل رانندگی بدون گواهی نامه جرم بوده و قابل تعقیب کیفری می باشد.
عنصر مادی این جرم به سه شکل زیر مد نظر قانونگذار قرار گرفته:
- اقدام به رانندگی وسایل موتوری که مستلزم داشتن گواهینامه مخصوص است بدون گواهینامه رسمی
- اقدام به تصدی وسایل موتوری که مستلزم داشتن گواهینامه مخصوص است بدون گواهینامه رسمی
- مبادرت به رانندگی وسایل نقلیه موتوری از جانب کسی که به موجب حکم دادگاه ازرانندگی وسایل نقلیه موتوری ممنوع باشد.
مجازات رانندگی بدون گواهینامه
براساس ماده723 قانون مذکور فردی که مبادرت به رانندگی بدون گواهی نامه می کند چنانچه برای نخستین بار مرتکب این عمل شده باشد به حبس تعزیری تا دو ماه یا جزای نقدی تا صد هزار تومان و یا هر دوی این مجازات ها محکوم خواهد شد (البته، مجازات حبس در این قانون، بر اساس بند 1 ماده 3 قانون، وصول برخی از درآمدهای دولت، به جزای نقدی تبدیل می شود ) و در صورتی که شخص مذکور مجدداً مبادرت به رانندگی بدون داشتن گواهی نامه نماید و در واقع عمل خود را تکرار نماید مجازات او تشدید شده و براساس این ماده محکوم به حبس از دو تا شش ماه خواهد شد.
لازم به ذکر است که برای راننده خاطی که بدون گواهی نامه مبادرت به رانندگی نموده است علاوه بر مجازات مقرر در قانون مجازات اسلامی ،ضمانت اجرای دیگری در ماده 10 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی تعیین شده است .براساس این ماده :در صورتی که راننده، بدون داشتن گواهینامه، مبادرت به رانندگی نماید، وسیله نقلیه، متوقف و راننده به مرجع قضایی معرفی می گردد .
بنابراین راننده بدون گواهی نامه علاوه بر مجازات مقرر در قانون که حبس یا جزای نقدی می باشد ،براساس قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی محکوم به توقف خودرو می شود.
نکته:نداشتن گواهی نامه در صورت بروز حادثه به معنای مقصر بودن فردی که گواهی نامه ندارد نمی باشد درست است که فرد مذکور به موجب ماده 723 مرتکب جرم شده است اما آنچه مهم است وجود رابطه سببیت بین فعل مرتکب و حادثه می باشد و فردی را که مسبب حادثه نبوده است نمی توان به بهانه نداشتن گواهی نامه مقصر دانست.مشاوره رایگان
مجازات رانندگی با گواهینامه تمدید نشده
در قسمت قبل در خصوص جرم رانندگی بدون گواهی نامه و مجازات آن سخن گفتیم ،حال ممکن است سوال شود که آیا فردی که گواهی نامه رانندگی را دریافت کرده اما مباردت به تمدید گواهی نامه خود ننموده است نیز در صورت اقدام به رانندگی به مجازات مقرر در ماده 723 قانون مجازات اسلامی (جرم رانندگی بدون گواهی نامه) محکوم خواهد شد؟پاسخ این است که عدم تمدید گواهی نامه به معنی نداشتن گواهی نامه نمی باشد و نمی توان مرتکب را به مجازات تعزیری محکوم نمود اما به هرحال چون فرد مذکور تخلفی را انجام داده است ،وفق مصوبه دولت به ازای هر سال ۲۵ هزار تومان جریمه برای او به در نظر گرفته می شود .
مجازات رانندگی بدون گواهینامه زیر ۱۸ سال
برای اینکه فردی بتواند گواهی نامه رانندگی را دریافت کند می بایست به سن رشد یعنی 18 سال تمام برسد بنابراین اگر فردی که زیر 18 سال دارد مبادرت به رانندگی نماید چون گواهی نامه ندارد مرتکب جرم شده است و براساس قانون مجازات خواهد شد قانونگذار در خصوص مجازات مرتکبان جرم رانندگی بدون داشتن گواهی نامه تفاوتی بین اشخاص زیر 18 سال و بالای 18 سال قرار نداده است و هردو آنها براساس قانون مجازات اسلامی به مجازات واحد محکوم می شوند.
انواع گواهی نامه
در حال حاضر گواهینامه های رانندگی با اتومبیل به سه شکل گواهینامه پایه سوم، پایه دوم، پایه یکم تجمیع و صادر می گردد.
گواهینامه رانندگی پایه سوم: گواهینامه رانندگی است که برای رانندگی با وسایل نقلیه موتوری با حداکثر مجموع وزن و ظرفیت بار ۳/۵ تن یا حمل حداکثر ۹ نفر سرنشین با احتساب راننده به نام افراد بر اساس آئین نامه صدور انواع گواهینامه های رانندگی مصوب ۱۳۹۰ صادر می گردد.
گواهینامه رانندگی پایه دوم: گواهینامه رانندگی است که برای رانندگی با وسائل نقلیه موتوری با حداکثر مجموع وزن و ظرفیت بار ۶ تن یا حمل حداکثر ۲۶ نفر سرنشین با احتساب راننده به نام افراد بر اساس آئین نامه صدور انواع گواهینامه های رانندگی مصوب ۱۳۹۰ صادر می گردد.
گواهینامه رانندگی پایه یکم: گواهینامه رانندگی است که برای رانندگی با انواع وسایل نقلیه موتوری با مجموع وزن و ظرفیت بار بیش از ۶ تن یا حمل بیش از ۲۶ نفر سرنشین با احتساب راننده به نام افراد بر اساس آئین نامه صدور انواع گواهینامه های رانندگی مصوب ۱۳۹۰ صادر می گردد.
گواهینامه رانندگی ویژه: گواهینامه رانندگی است که برای رانندگی با انواع وسایل نقلیه عمرانی، کشاورزی، صنعتی و کارگاهی به نام افراد بر اساس آئین نامه صدور انواع گواهینامه های رانندگی مصوب ۱۳۹۰ صادر می گردد.
لودر ، بولدوزر ، گریدر ، لیفتراک ، جرثقیل ، کمباین و تراکتور از وسایل موتوری هستند که در راستای حکم ماده ۷۲۳ قانون تعزیرات مصوب ۱۳۷۵ ، رانندگی یا تصدی آنها مستلزم دریافت گواهینامه ویژه است.
گواهینامه رانندگی موتورسیکلت: گواهینامه رانندگی است که برای رانندگی با انواع موتورسیکلت به نام افراد بر اساس آئین نامه صدور انواع گواهینامه های رانندگی مصوب ۱۳۹۰ صادر می گردد.
طبق دستورالعمل شماره۶۵۵۴۵_۱-۱۲۰۷-۴/۱۳ مورخ ۱۷/۱۲/۹۱ پلیس راهنمایی رانندگی نیروی انتظامی در تجمیع گواهینامه ها، گواهینامه موتور سیکلت قدیم به گواهینامه موتور سیکلت جدید و گواهینامه ب۱ به گواهینامه پایه سوم جدید و گواهینامه های پایه دوم قدیم و ب۲ و پ۲ به گواهینامه پایه دوم جدید و گواهینامه های پایه یک قدیم و پ۱ (در رابطه با گواهینامه پ۱ به شرط قبولی در آزمون رانندگی با کامیون ۱۹۲۱ و اتوبوس) به گواهینامه پایه یکم جدید و گواهینامه ویژه تراکتور به گواهینامه ویژه با ذکر کد و تعیین صلاحیت تبدیل می شود.
دادگاه صالح در جرم رانندگی بدون گواهی نامه
دادگاه صالح برای رسیدگی به جرایم نداشتن گواهینامه دادگاه کیفری2 می باشد در این دادگاه، در صورت ورود ضرر وزیان از وقوع جرم رانندگی بدون گواهینامه رای بر جبران ضرر و زیان شاکی خصوصی با توجه به مدارک، انجام می‌شود البته که اگر رسیدگی به ضرر و زیان فرد مدعی خسارت نیاز به تحقیقات بیشتر باشد، دادگاه ابتدا رای به مجازات مجرم صادر کرده و سپس به دعوای ضرر و زیان رسیدگی خواهد نمود.
آیا بیمه خسارت تصادف را به راننده فاقد گواهینامه پرداخت می کند؟
براساس ماده ۱۵ قانون بیمه شخص ثالث مصوب ۱۳۹۵: در موارد زیر بیمه گر مكلف است بدون هیچ شرط و اخذ تضمین، خسارت زیان دیده را پرداخت كند و پس از آن می تواند به قائم مقامی زیان دیده از طریق مراجع قانونی برای بازیافت تمام یا بخشی از وجوه پرداخت شده به شخصی كه موجب خسارت شده است مراجعه كند:
الف ـ اثبات عمد مسبب در ایجاد حادثه نزد مراجع قضائی
ب ـ رانندگی در حالت مستی یا استعمال مواد مخدر یا روانگردان مؤثر در وقوع حادثه كه به تأیید نیروی انتظامی یا پزشكی قانونی یا دادگاه رسیده باشد.
پ ـ در صورتی كه راننده مسبب، فاقد گواهینامه رانندگی باشد یا گواهینامه او متناسب با نوع وسیله نقلیه نباشد.
ت ـ در صورتی كه راننده مسبب، وسیله نقلیه را سرقت كرده یا از مسروقه بودن آن، آگاه باشد.
بنابراین در صورت بروز حادثه،حتی اگر راننده خاطی گواهی نامه نداشته باشد بیمه نسبت به پرداخت خسارت به حادثه دیده اقدام می کند ولی بعد از پرداخت ،به مسبب حادثه که تصدیق نامه رانندگی نداشته برای دریافت خسارت پرداختی رجوع می کند.
نکته:اگر راننده خاطی که دارای گواهی نامه نیست خودش در حادثه آسیب ببیند در این صورت بیمه هیچ خسارتی به او پرداخت نمی کند.
راننده مقصر بدون گواهینامه و تصادف منجر به فوت
برخلاف باور عامه افراد مردم تصادف منجر به فوت توسط راننده بدون گواهینامه یا مست مصداق قتل عمد نیست و این برداشت غلط از ناآگاهی افراد نشئات میگیرد، بلکه همانطور که در قسمت های بالا شرح دادیم رانندگی بدون داشتن گواهی نامه جرم بوده و مرتکب چنین عملی مجازات خواهد شد،حال سوال این ایست که در صورتی که نداشتن گواهی نامه همراه با تصادف منجر به فوت باشد تکلیف چیست؟براساس ماده ۷۱۴ قانون مجازات اسلامی(تعزیرات): هرگاه بی احتیاطی یا بی مبالاتی یا عدم رعایت نظامات دولتی یا عدم مهارت راننده ( اعم از وسائط نقلیه زمینی یا آبی یا هوایی) یا متصدی وسیله موتوری منتهی به قتل غیر عمدی شود مرتکب به شش ماه تا سه سال حبس و نیز به پرداخت دیه در صورت مطالبه از ناحیه اولیای دم محکوم می شود و در ادامه ماده 718 قانون مجازات اسلامی در خصوص رانندگی منجر به فوت بدون داشتن گواهی نامه بیان می دارد که :
هرگاه راننده یا متصدی وسایل موتوری در موقع وقوع جرم مست بوده یا گواهینامه نداشته باشد یا زیادتر از سرعت مقرر حرکت می کرده است یا آن که دستگاه موتوری را با وجود نقص و عیب مکانیکی مؤثر در تصادف به کار انداخته یا در محل هایی که برای عبور پیاده رو علامت مخصوص گذارده شده است، مراعات لازم ننماید و یا از محل هایی که عبور از آن ممنوع گردیده است رانندگی نموده به بیش از دو سوم حداکثر مجازات مذکور در مواد فوق محکوم خواهد شد. دادگاه می تواند علاوه بر مجازات فوق مرتکب را برای مدت یک تا پنج سال از حق رانندگی یا تصدی وسایل موتوری محروم نماید.
سخن پایانی
رانندگی با وسایل نقلیه نیازمند دریافت گواهی نامه مخصوص در این خصوص می باشد و عدم دریافت گواهی نامه و مبادرت کردن به رانندگی توسط اشخاص جرم بوده و قابل مجازات می باشد البته عدم تمدید گواهی نامه به معنای نداشتن گواهی نامه نیست اما نداشتن گواهی نامه خاص برای تصدی به وسایل نقلیه ای که نیازمند گواهی نامه ویژه می باشد(مثل جرثقیل،بولدزر)،به معنای نداشتن گواهی نامه می باشد.
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
دانلود اپلیکیشن دیده بان هشتم
با قابلیت های ویژه در آخرین بروزرسانی
کلیه قوانین و مقررات و آئین نامه ها
نظریات مشورتی
آرای وحدت رویه دیوان عالی کشور
و همچنین مژده به داوطلبان آزمون های حقوقی برگزاری آزمون های حقوقی تمامی مقاطع تحصیلات تکمیلی و همچنین آزمون های کانون و مرکز وکلا و سردفتری و قضاوت و .......
نسخه ios : قابل نصب در مارکت های سیب اپ ، آی اَپس و اناردونی
https://sibapp.com/applications/md8-1
____________________________
https://anardoni.com/ios/app/k-yNehEiW
____________________________
____________________________
نسخه تحت وب
____________________________
نسخه اندروید در گوگل پلی
____________________________
لینک کافه بازار
تنظیم اظهارنامه
مشاوره حقوقی حضوری