تسلیم به رأی چیست؟

 براساس قانون شخصی که متهم به جرمی شده است و پس از رسیدگی های مرجع قضایی با عدم ارائه اسناد و مدارک محکمه پسند به عنوان محکوم قلمداد شده است می تواند از حکم مرجع بدوی، تجدیدنظر کند. تجدید نظر خواهی یکی از معمول ترین روش های بازنگری از آراء بدوی بوده که به فرد تجدیدنظر خواه این حق را می دهد که بتواند حق اعتراض به حکمی که احتمال خطا در زمان صدور آن وجود داشته است را داشته باشد و با تکیه بر جهات تجدیدنظرخواهی در موعد مقرر قانونی بار دیگر پرونده مورد بازنگری قرار گرفته و ایرادات وارده به آن با دقت و تمرکز بیشتری بررسی گردد. اما اگر محکوم علیه از حق تجدیدنظرخواهی خود صرف نظر کرده و به رأی صادره احترام بگذارد قانونگذار به دلیل تسلیم شدن محکوم علیه نسبت به رأی صادره و جلوگیری از ایجاد مشغله برای دستگاه قضایی و احترام و اعتماد به سیستم قضایی  برای چنین شخصی براساس قانون آئین دادرسی کیفری تخفیف قانونی درنظر گرفته است. 

تسلیم به رای دادگاه چیست؟

براساس اصل 34 قانون اساسی: دادخواهی حق مسلم هر فرد است و هر کس می‌تواند به منظور دادخواهی به دادگاه‌های صالح رجوع نماید. همه افراد ملت حق دارند این گونه دادگاه‌ها را در دسترس داشته باشند و هیچ‌کس را نمی‌توان از دادگاهی که به موجب قانون حق مراجعه به آن را دارد منع کرد.

تجدیدنظر خواهی در صورت وجود موجبات آن حق مسلم محکوم علیه می باشد، براساس قانون آئین دادرسی کیفری  این حق برای محکوم علیه در نظر گرفته شده است که پرونده وی در مرجع بالاتر مجدداً مورد بازنگری قرار گرفته و چه بسا در بازنگری صورت گرفته محکومیت وی مرتفع گردد. در واقع تجدیدنظر خواهی طریقه اعتراض به حکم بدوی در موعد مقرر قانونی می باشد. حال ممکن است که محکوم علیه از این حق استفاده نکند و به حکم صادره از مرجع بدوی گردن نهاده و در واقع تسلیم به رأی صادره شود. درصورتی که محکوم علیه از حق خود صرف نظر کند، قانونگذار به دلیل احترام وی نسبت به رأی صادره سیستم قضایی و همچنین تسریع در روند رسیدگی امتیاز داده و برای چنین محکومی تخفیف در نظر گرفته است.

قانون تسلیم به رأی دادگاه بر چه اساسی ارائه شده است؟

وقتی محکوم علیه قبل از قطعیت حکم از عملکرد خود نادم گشته و در واقع متنبه شده است و با اسقاط حق تجدیدنظر خواهی و تلاش در جهت اصلاح وضع این پشیمانی و ندامت را بروز می دهد، در واقع به نوعی هدف مجازات تا حدودی محقق گشته است. به همین جهت قانونگذار بین چنین محکومی با محکوم بی پروا تفاوت قائل شده و به جهت احترام وی نسبت به قانون و مرجع قضایی تخفیف قانونی در نظر گرفته است.

زمان احقاق تسلیم به رأی

براساس ماده قانون آئین دادرسی کیفری: در تمام محکومیت های تعزیری در صورتی که دادستان از حکم صادره درخواست تجدید نظر نکرده باشد، محکوم علیه می‌تواند پیش از پایان مهلت تجدید نظر خواهی با رجوع به دادگاه صادر کننده حکم، حق تجدید نظر خواهی خود را اسقاط یا درخواست تجدید نظر را مسترد نماید و تقاضای تخفیف مجازات کند در این صورت، دادگاه در وقت فوق‌العاده با حضور دادستان به موضوع رسیدگی و تا یک چهارم مجازات تعیین شده را کسر می کند. این حکم دادگاه قطعی است.

بنابراین در صورتی که محکوم علیه بخواهد از این تخفیف قانونی استفاده کند باید تا قبل از اینکه مواعد 20 روزه یا 2ماهه تجدیدنظرخواهی به اتمام برسد به دادگاه صادرکننده حکم مراجعه نموده و با اسقاط یا استرداد تجدیدنظرخواهی از تخفیف قانونی بهره مند شود.

شرایط تسلیم به رای

براساس قانون آئین دادرسی کیفری برای اینکه محکوم علیه بتواند از حق تسلیم به رأی و بهره مندی از تخفیف قانونی استفاده کند می بایست شرایط ذیل وجود داشته باشد :

1. محکوم علیه به مجازات تعزیری محکوم شده باشد. بنابراین در خصوص مجازات های شرعی این تخفیف  برای محکوم علیه وجود ندارد.
2.  دادستان و یا شخص محکوم علیه نسبت به رأی صادره درخواست تجدینظر نکرده باشند و شخص محکوم علیه حق تجدید نظرخواهی خود را ساقط و یا آن را مسترد نماید در غیر این صورت امکان تسلیم به رأی وجود نخواهد داشت.
3. محکوم علیه می باسیت قبل از انقضای مدت تجدیدنظر خواهی به دادگاه صادرکننده حکم مراجعه نموده و درخواست تسلیم به رأی نماید. بنابراین خارج از موعد و همچنین بدون اعلام به دادگاه صادرکننده رأی امکان بهره مندی از چنین تخفیفی وجود ندارد.

نکته:در خصوص جرائم مرتبط با مواد مخدر، مطابق با رأی وحدت رویه هیئت عمومی دیوان عالی کشور، امکان تسلیم به رأی در این دسته از جرائم نیز وجود دارد.

نکته: تخفیف درنظر گرفته شده برای تسلیم شده به رأی اجباری بوده و بر خلاف سایر تخفیف ها که دادگاه در اعمال آنها دارای اختیار است.

نکته: میزان تخفیف در نظر گرفته شده برای محکوم علیه در صورت تسلیم به رأی تا یک چهارم مجازات تعیین شده می باشد.

نکته: تسلیم به رأی در محکومیت های حقوقی سبب تخفیف مجازات نمی شود زیرا در امور حقوقی پای منافع دیگری در میان است نه جامعه.

میزان تخفیف مجازات در تسلیم به رأی چقدر است؟

براساس ماده 442 قانون آئین دادرسی کیفری میزان تخفیف مجازات یک چهارم کل مجازات می باشد و قاضی نمی تواند در اعمال تخفیف  نوع مجازات را تغییر بدهد. مثلا اگر مجازات شخصی 12 ماه حبس باشد قاضی فقط میتواند  حبس را کاهش دهد و قاضی حق تغییر مجازات حبس را  ندارد.

نکته: صرف عدم اعتراض به رأی دادگاه موجب اعمال تخفیف مجازات تسلیم به رأی نمی شود و محکوم علیه باید انصراف خود را به دادگاه صادرکننده رأی اعلام کند.

سخن پایانی

هر چند تسلیم به رأی این اطمینان را به محکوم علیه می دهد که در صورت اقرار و پذیرش حکم محکومیت خویش از معاذیر قانونی تخفیف دهنده مجازات برخوردار شود اما در مقابل حق اعتراض او را  نسبت به حکمی که شاید برحسب خطای دادرس و عدم توجه او به دلایل ابرازی برای صدور حکم و سایر عوامل که در اتخاذ حکم نهایی تاثیرگذار بوده است و موجب شده که رأی صادره به درستی اتخاذ نشود را گرفته و او را ملزم به تبعیت از حکمی که به علت عدم اعتراض قطعی شده است می نماید