مراحل وصول چک برگشتی

فردی که چکی صادر می کند باید در تاریخ درج شده در چک مبلغ مورد نظر را در حساب خود داشته باشد در غیر این صورت دارنده می تواند آن را برگشت بزند و علیه صادر کننده از طریق حقوقی، کیفری و اداره ثبت اقدام نماید. از چک برگشتی تحت عنوان چک بلامحل یاد می شود. چک برگشتی چکی می باشد که از طریق بانک به دلیل عدم موجودی یا شرایط دیگر برگشت می خورد. نکته ای که شاید بسیاری از افراد از آن غافل باشند این است که صرفا به موجود حساب چک کفایت نکرده و می توانید از بانک درخواست کنید از سایر حساب های فرد مورد نظر مبلغ شما را پرداخت کند. بنابر اعتقاد عامه برگشت زدن چک به معنای شکایت از صادر کننده چک می باشد در حالی که برگشت زدن چک ابتدایی ترین مرحله برای دستیابی به مبلغ مندرج در چک می باشد و می بایست ظرف شش ماه از طرف مقابل در مراجع قضایی شکایت کنید. حال اگر در مدت مقرر در مراجع قضایی شکایت نکردید می بایست جنبه حقوقی چک را پیگیری نمایید.

شرایط برگشت خوردن چک

با توجه به افزایش شمار چک های برگشتی لازم است که با اصول برگشت چک آشنا شویم. به محض اینکه چکی را که در دست دارید و قابل وصول نیست می بایست آن را برگشت بزنید. بنابراین، از طرق زیر می توانید درخواست نمایید که چک برگشت بخورد:

• حساب صادر کننده مسدود باشد.
• حساب صادر کننده خالی باشد و یا اینکه به مقدار کافی موجودی نداشته باشد.
• صادر کننده دستور داده باشد مبلغ چک پرداخت نشود.
• صادر کننده چک را درست تنظیم نکرده باشد و به همین دلیل بانک از پرداخت خودداری نماید.

مشاوره با وکیل کار به صورت تلفنی، حضوری و آنلاین در داداپ 

شیوه های وصول چک برگشتی

برای دریافت مبلغ مندرج در چک که با گواهی عدم پرداخت مواجه شده است می توان از 3 طریق اقدام نمود که در ادامه به هر یک از آن ها می پردازیم.

وصول چک از طریق کیفری

برای اینکه دارنده چک از صادر کننده شکایت کند می بایست ظرف شش ماه از تاریخ دریافت گواهی عدم پرداخت از بانک شکایت خود را علیه صادر کننده تنظیم نماید. پس از مراجعه به مرجع کیفری می بایست با در دست داشتن چک، شناسنامه و کارت ملی خود به تنظیم شکوائیه اقدام نماید. در خصوص جنبه کیفری چک می بایست دارنده به این نکته توجه کند که نمی تواند علیه ضامن و ظهرنویس طرح دعوا کند و تنها علیه صادر کننده می تواند چنین اقدامی را انجام دهد. یکی از بهترین طرق دریافت مبلغ مندرج در چک پیگیری جنبه کیفری آن می باشد. زیرا علاوه بر پرداخت هزینه دادرسی مدت زمان کمتری طول می کشد که فرد به حق خود دست یابد و همچنین با مجرم قلمداد کردن صادر کننده چک می توان مجازات او را نیز درخواست کرد.

بیشتر بخوانید: روش های رفع توقیف حساب بانکی

وصول چک از طریق اداره ثبت

یکی دیگر از طرق دریافت مبلغ مندرج در چک پیگیری از طریق اداره ثبت می باشد. با توجه به اینکه چک یک سند لازم الاجرا می باشد دارنده آن می تواند در صورت عدم پرداخت از طرف صادر کننده از طریق اداره ثبت اقدام نماید. در خصوص پیگیری از طریق اداره ثبت محدودیتی که وجود دارد این است که تنها می توان علیه صادر کننده اقدام کرد و نمی توان علیه ضامن یا ظهر نویس اقدامی را انجام داد. 

وصول چک از طریق حقوقی

وقتی که فردی چکی را صادر می کند می بایست مبلغ مندرج در آن را به دارنده چک پرداخت کند اما در صورتی که در این بین ظهر نویس یا ضامن وجود داشته باشد دارنده می تواند به هر کدام از آن ها مراجعه نموده و مبلغ مندرج در آن را دریافت نماید. یکی از طرق دریافت وجه چک پیگیری حقوقی آن می باشد که دارنده می بایست با مراجعه به دادگاه حقوقی و پرداخت هزینه دادرسی و تنظیم دادخواست مبلغ چک را درخواست کند. نکته ای که می بایست به آن توجه کرد این است که دارنده چک برای اینکه بتواند به ظهرنویس یا ضامن مراجعه کند باید ظرف 15 روز یا 45 روز یا 4 ماه از تاریخ صدور چک گواهی عدم پرداخت را از بانک دریافت کرده باشد. علت تفاوت موعدهای بیان شده در بالا با توجه به محل صدور چک می باشد. همانطور که در بالا اشاره کردیم می بایست برای پیگیری به دادگاه حقوقی مراجعه کنید و این دادگاه می بایست در حوزه بانکی که گواهی عدم پرداخت صادر می کند، باشد. پس از اینکه دادگاه مورد نظر مشخص شد نوبت به تنظیم دادخواست می باشد. دادخواست یک فرم چاپی مخصوص می باشد و تفاوت آن با شکوائیه در همین است. سعی کنید که با دقت مشخصات خود و طرف مقابل که همان خوانده است و همچنین، خواسته خود را تکمیل نمایید. برای اینکه دادخواست شما به ثبت برسد می بایست هزینه دادرسی را پرداخت نمایید. به این صورت که به ازای یک میلیون 5 درصد و مازد بر یک میلیون 2 درصد از شما هزینه دادرسی دریافت می شود. در تمامی موارد می توان چک را از جنبه حقوقی پیگیری کرد اما گاهی جنبه کیفری چک منتفی شده و صرفا حقوقی می باشد:

• چک تضمینی
• چک سفید امضاء
• چک بدون تاریخ
• چک مشروط 
• چک مدت دار
• چک بابت معامله نامشروع یا ربوی
•  عدم پیگیری در مراجع کیفری بعد از 6 ماه از تاریخ عدم پرداخت

مشاوره حقوقی آنلاین در داداپ: بهترین و سریع ترین راه برای کسب نظر از وکلای متخصص

قوانین چک برگشتی

مجازات چک برگشتی

در ماده 7 قانون صدور چک مجازات صادر کننده چک برگشتی را تعیین کرده است. در ادامه ماده مورد نظر را بیان می کنیم:
«ماده ۷ قانون صدور چک
هرکس بزه صدور چک بلامحل گردد به شرح ذیل محکوم خواهد شد:

• الف - چنانچه مبلغ مندرج در متن چک کمتر از ده میلیون ریال باشد به حبس تا حداکثر شش ماه محکوم خواهد شد.
• ب - چنانچه مبلغ مندرج در متن چک از ده میلیون ریال تا پنجاه میلیون ریال باشد از شش‌ماه تا یک سال حبس محکوم خواهد شد.
• ج - چنانچه مبلغ مندرج در متن چک از پنجاه میلیون ریال بیشتر باشد به حبس از یک سال تا دو سال و ممنوعیت از داشتن دسته چک به مدت دو سال محکوم خواهد شد و در صورتی که صادر کننده چک اقدام به صدور چک‌های بلامحل نموده باشد مجموع مبالغ مندرج در متون چک‌ها ملاک عمل خواهد بود.
• تبصره (الحاقی ۱۳۸۲/۰۶/۰۲) - این مجازات شامل مواردی که ثابت شود چک‌های بلامحل بابت معاملات نامشروع و یا بهره ربوی صادر شده، نمی‌باشد.»

سوالات متداول در مورد به اجرا گذاشتن چک برگشتی

1.  چک کیفری با حقوقی چه تفاوتی دارد؟  چک کیفری با حقوقی علاوه بر مرجع رسیدگی کننده و مدت زمان دارای تفاوت هایی می باشد که در قسمت های بالا شرح داده شده است.
2.  آیا می توان از طریق اداره ثبت برای دریافت مبلغ چک اقدام نمود؟ بله، با توجه به اینکه چک سند لازم الاجرا می باشد در صورت عدم پرداخت قابل پیگیری از طریق اداره ثبت می باشد.
3. ضامن یا ظهرنویس چه کسانی هستند و چه مسئولیتی دارند؟ براساس ماده 249 قانون تجارت ظهر نویس و ضامن به ماننده صادر کننده در مقابل دارنده چک مسئولیت تضامنی دارند یعنی دارنده می تواند به هر یک از آن ها مراجعه نماید. ظهرنویس کسی است که چک با امضای پشت آن به او منتقل می شود. ضامن فردی است که در مقابل دارنده از ظهرنویس یا صادر کننده ضمانت می کند و در صورتی که هر یک از آن ها مبلغ را پرداخت نکنند دارنده می تواند به ضامن مراجعه نماید
4. مدت شکایت کیفری چند ماه است؟ برای اینکه دارنده چک بتواند جنبه کیفری چک را پیگیری نماید باید شش ماه از تاریخ چک به بانک مراجعه کند و پس از دریافت گواهی عدم پرداخت تا شش ماه از طریق مراجع کیفری اقدام نماید.
5. هزینه دادرسی دریافت مبلغ چک چقدر است؟ هزینه دادرسی دعوای چک پنج هزار تومان هزینه ورود دادخواست بعلاوه یک و نیم درصد مبلغ چک در صورتی که تا یک میلیون تومان باشد و اگر مازاد بر یک میلیون تومان باشد دو درصد مبلغ مندرج در آن می باشد. البته هزینه اوراق و تصدیق مستندات به طور جداگانه لحاظ می گردد.
6. آیا جرم صدور چک بلامحل قابل گذشت است یا خیر؟ طبق قانون صدور چک در صورتی که دارنده از شکایت خود صرف نظر کند و یا در حین رسیدگی گذشت خود را اعلام نماید صادر کننده به حبس محکوم نشده و فقط اگر حکم قطعی صادر شده باشد به پرداخت یک سوم مبلغ چک به عنوان جزای نقدی ملزم می باشد.
7. چه افرادی حق طرح دعوای مطالبه چک را دارند؟ دارنده چک و کسی که چک بعد از برگشت به او منتقل شده است
8. آیا می توان هزینه دادرسی، حق الوکاله و تاخیر تأدیه را دریافت نمود یا خیر؟ بله دارنده می تواند علاوه بر مبلغ مندرج در چک و خسارت تأخیر تادیه و هزینه دادرسی را دریافت نماید.
9. آیا وراث در قبال دارنده چک بلامحل مسئولیت دارند یا خیر؟ بله، اگر وراث ماترک را قبول کرده باشند دارنده چک می تواند به هر یک از وراث نسبت به سهم آن ها مراجعه کند و اگر به یک نفر از آن ها مراجعه کند فرد مورد نظر فقط تا میزان سهم الارث خود مسئول می باشد.

وکلای داداپ آماده خدمت رسانی برای وصول چک برگشتی
 

 بیشتر بخوانید: خیانت در امانت