زن چگونه می تواند الزام مرد را به تهیه منزل جداگانه بخواهد؟

براساس قانون با  وقوع نکاح زوجین در مقابل یکدیگر دارای حقوق و تکالیفی می شوند از جمله این حقوق و تکالیف پرداخت نفقه توسط شوهر و تمکین زن می باشد. نفقه پرداختی توسط شوهر دارای مصادیق متعددی می باشد که ازجمله آنها تهیه مسکن می باشد به این معنا که مرد می بایست برای شروع زندگی مشترک اقدام به تهیه منزل مستقل و متناسب با شان زن بنماید در غیر این صورت تمکین که از وظایف زن می باشد به دلیل عمل نکردن مرد به وظیفه قانونی اش لازم نمی باشد یعنی اگر زن در این حالت تمکین ننماید نفقه اش ساقط نشده و ناشزه محسوب نمی شود.سوال این است که زن در چه صورتی می تواند تمکین ننموده و برای خود مسکن جداگانه از شوهر طلب نماید؟

البته موضوع این مقاله با کوارد داشتن حق اختیار منزل یا تهیه منزل مستقل و در شأن زن که به معنای جداگانه زندگی کردن زن نیست و در صورتی که مرد نسبت به تهیه منزل مستقل ، در شان و تعیینی اقدام نماید زن می بایست به همراه شوهر در آن مکان زندگی نموده و تمکین نماید متفاوت است در این اگر با اعمال وظیفه قانونی توسط مرد زن به وظیفه خود که همان زندگی در منزل مشترک و تمکین از مرد است اقدام ننماید ناشزه محسوب شده و از دریافت نفقه محروم می شود؛ اما بهتر است بدانیم که حتی اگر مرد به وظیفه قانونی خود عمل کرده باشد اما بودن زن در منزل مشترک متضمن خوف بدنی یا شرافتی برای زن باشد زن می تواند نسبت به ترک محل مشترک سکونت اقدام نموده و نسبت به ارائه دادخواست الزام به تهیه منزل جداگانه یا طلاق به واسطه اثبات عسر و حرج اقدام نماید.

الزام مرد به تهیه منزل مستقل و علیحده

تهیه منزل و اثاث البیت از وظایف مرد در زندگی مشترک می باشد، براساس ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی :نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، اثاث منزل، هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه یا مرض. در صورتی که مرد نسبت به تهیه منزل  اقدام نماید زن نمی تواند بدون عذر موجه خارج از منزل تهیه شده سکونت نماید زیرا زن می بایست از همسرش تمکین نماید و زندگی در منزلی جداگانه با ذات تمیکن سازگار نیست. در صورتی که زن در منزل تهیه شده توسط مرد سکونت نکند مرد می تواند با تنطیم و ثبت دادخواست الزام به تمکین بازگشت زن به منزل خود را خواستار باشد و چنانچه زن نسبت به بازگشت اقدام ننماید با صدور گواهی نشوز از سوی دادگاه، تکلیف پرداخت نفقه از مرد ساقط می شود.
اما باید بدانیم که همیشه عدم سکونت زن در منزل تهیه شده توسط مرد همیشه به معنای عدم تمکین و محکومیت زن به بازگشت نیست، زیرا ممکن است که زن به واسطه اثبات خوف بدنی یا شرافتی منزل را ترک نموده باشد که در این صورت زن علاوه بر استحقاق نسبت به سایر اقلام نفقه می تواند شوهر را به تهیه منزل علیحده الزام نماید.
منظور از خوف ضرر بدنی ترس زن از اذیت و آزار از جانب شوهر است که ممکن است به صورت مستقیم یا غیر مستقیم رخ دهد، همچنین خوف ضرر شرافتی عبارت است از اینکه زن بیم داشته باشد که در اثر داد و فریاد شوهر یا فحش‌های رکیک از سوی او توجه دیگران جلب شود و آبروی زن برود یا اینکه شوهر با افراد ناشایستی رفت و آمد داشته باشد و زن بیم داشته باشد که این رفت و آمد‌ها منجر به هتک ناموس وی گردد.

نکته: در این راستا لازم به ذکر است که ترتب ضرر به زوجه محدود به ضرر جانی یا شرافتی است و ضرر مالی را شامل نمی شود.
گرچه مطابق قانون اختیار تعیین منزل با مرد می باشد اما این به معنای تفویض این حق به زن نمی باشد، براساس ماده ۱۱۱۴ قانون مدنی : زوجه باید در منزلی که شوهر انتخاب و تعیین می نماید سکونت نماید، مگر اینکه اختیار تعیین منزل به زن داده شده باشد. بنابراین در صورتی که زن ضمن عقد نکاح یا عقد خارج لازم دیگری اختیار تعیین منزل مشترک را بدست آورده باشد، اگر زن در منزل تهیه شده توسط مرد سکونت نکند ناشزه محسوب نمی شود.
نکته: حق زن در داشتن منزل مستقل ، در شان و یا تعیینی سبب برخورداری او از حق زندگی در منزل جداگانه نمی باشد زیرا با فلسفه تمکین در تضاد می باشد.
نکته: عدم تهیه منزل مستقل و در شأن از مصادیق عسر و حرج می باشد.
نکته: تازمانی که مرد مسکن مستقل و در شان برای زن تهیه نکرده است زن ملزم به تمکین نمی باشد و مستحق دریافت نفقه می باشد.

در چه مواردی زن می تواند الزام زوج به تهیه منزل جداگانه را بخواهد؟

قوانین ایران برای مقام زن ارزش و اعتبار ویژه ای در نظر داشته و در مواد خود مکرراً به حمایت کامل از امنیت و شرافت و کرامت زن پرداخته است و این حمایت را نیز تا درون حریم خانواده تداوم بخشیده و به هیچ نحو اجازه به خطر افتادن جان یا حیثت زن را تحت هر عنوان نداده است لذا مشاهده می گردد وجود رابطه زناشویی از مجوزات اعمال خشونت بر زن محسوب نشده و قانون وجود هر نوع خطر برای جان یا آبروی زن فارغ از آنکه سبب خطر وقوع یافته چه شخصی بوده است را دلیل بر اختیار وی بر الزام شوهر به تهیه مسکن علیحده دانسته است. 
براساس ماده 1115 قانون مدنی : هرگاه بودن زن با شوهر دریک منزل متضمن خوف ضرربدنی یا مالی یا ‏شرافتی برای زن باشد زن می تواند مسکن علیحده اختیار کند و دادگاه حکم الزام به تمکین و بازگشت به ‏منزل شوهر نخواهد داد و مادام که زن در بازگشتن به منزل شوهر معذور است نفقه به عهده مرد است.
نکته: سکونت زن در منزل جداگانه به واسطه خطر جانی ، مالی و شرافتی مسقط دریافت نفقه نمی باشد.
نکته: در صورتی که بودن زن در یک منزل با شوهر متضمن خوف ضرر بدنی یا مالی یا شرافتی برای زن باشد و این مسئله به اثبات برسد با توجه به اینکه از مصادیق عسرحرج می باشد زن می تواند اقدام به طلاق بنماید.

زن چگونه می تواند الزام مرد را  به تهیه منزل جداگانه بخواهد؟

برای اینکه زن بتواند به واسطه خوف و ضرر وارده از سکونت در منزل شوهرش خودداری نماید و علیرغم عدم زندگی در منزل مشترک ناشزه محسوب نشده و نفقه خود را نیز دریافت نماید می بایست یا تهیه مدارک و ادله قانونی نسبت به تقدیم دادخواست الزام زوج به تهیه مسکن علیحده به دلیل ترتب ضرر بدنی یا جانی از طریق دفاتر خدمات قضایی اقدام نماید، پس از ثبت دادخواست مربوطه به شعبه دادگاه خانواده ارجاع داده می شود تا مورد رسیدگی و صدور رأی براساس ادله و مستندات ارائه شده قرار بگیرد.
سخن پایانی
فارغ از آنکه تهیه منزل براس شروع زندگی مشترک از لوازم نفقه بوده که مرد ملزم به تهیه آن می باشد زندگی مشترک در مسکنی که مرد تهیه می کند می بایست متضمن امنیت جانی و شرافتی زن باشد لذا حتی در صورت تهیه منزل مستقل و در شأن توسط شوهر، زن اگر با خوف ضرر بدنی یا شرافتی مواجه باشد می تواند با حکم دادگاه به صورت جداگانه منزلی را به حساب شوهر اختیار کند.