مجازات جرم توهین در فضای مجازی

توهین در فضای مجازی چیست؟

توهین در واقع به معنای خوار و خفیف کردن افراد می باشد  در بین عامه مردم بین توهین و تهمت که در بیان حقوقی افترا قلمداد می شود خلط ایجاد شده است در حالی که تهمت به معنای نسبت دادن عملی زشت یا جرمی به فرد دیگر اطلاق می شود.اما توهین که شامل لفظی و عملی می شود با تهمت متفاوت می باشد.توهین لفظی شامل به کار بردن الفاظ زشت ،رکیک و مستهجن می باشد و توهین عملی شامل هل دادن و ریختن آب دهان می باشد.توهین رایانه‌ای، نوع جدیدی از جرم توهین به معنی سنتی آن است که در آن، وسیله ارتکاب جرم رایانه می باشد.جرم توهین رایانه‌ای، به معنی نسبت دادن هر چیز وهن‎آور ، اعم از دروغ یا راست، به وسیله رایانه یا انجام دادن رفتاری است که در نظر عرف و عادت و جامعه، موجب کسر شأن یا هتک حرمت فرد شود، با توجه به ماده ۱۶ قانون جرایم رایانه‌ای، می‌توان شخصی را که مرتکب جرم توهین در فضای مجازی می‎شود مجازات کرد. برخلاف تهمت در توهین راست و دروغ بودن موردی که نسبت داده می‌شود اهمیتی ندارد؛ همین که باعث کسر شأن  فرد شود و محل انتشار هم فضای مجازی باشد، جرم توهین در فضای مجازی رخ داده است؛ به عبارتی برابر قوانین کشور جرم هتک حرمت  همان توهین به حساب می‌‌آید و مرتکبان این جرم را به عنوان یکی از مصادیق هتک حرمت، به حبس از ۹۱ روز تا ۲ سال یا جزای نقدی از ۵ میلیون ریال تا ۴۰ میلیون ریال یا هر ۲ مجازات محکوم کرد.

ویژگی های جرم اهانت در فضای مجازی

جرم توهین در فضای مجازی جرمی گسترده است در فضای مجازی انواعی از جرایم تحقق می یابد و بین فضای واقعی و مجازی مرزها برداشته شده است به نحوی که اکثر جرائمی که در فضای واقعی تحقق می یابد قابل تحقق در فضای مجازی می باشد.تفاوت فضای مجازی با فضای واقعی در توسعه جرائم می باشد به نحوی که می توان اینگونه بیان کرد که در فضای مجازی جرائم با حجم و وسعت بیشتری تحقق می یابند.
به علاوه، به علت تعداد زیاد کاربران، امکان رد‌گیری و دستگیری مجرمان خیلی کمتر از تعقیب مجرمان در جهان واقعی است.
بر این اساس، می‌توان ویژگی‌های خاص جرایم رایانه‌ای را  به این ترتیب برشمرد:

1.  گستردگی
2.  فراوانی
3.  فرامرزی بودن
4. وقوع سهل و آسان
5. تنوع داشتن

و غیره….
توهین رایانه‌ای، نوع جدیدی از جرم توهین است که در آن، وسیله ارتکاب  جرم رایانه است. جرم توهین رایانه‌ای، به معنی نسبت دادن هر چیز وهن‌آور، اعم از دروغ یا راست، به وسیله رایانه یا انجام دادن فعلی است که در نظر عرف و عادت، موجب کسر شأن یا باعث تخفیف و پست شدن فرد شود. می‌توان هتک حرمت را نتیجه حاصل از توهین رایانه‌ای دانست.

نحوه شکایت توهین در فضای مجازی

متاسفانه به دلیل ناآگاهی مردم از قابل پیگیری و شکایت بودن جرم توهین در فضای مجازی بسیار اتفاق می افتد که چنین پرونده هایی وارد پروسه قضایی نمی شود اما باید بدانیم که چنین جرم قابل پیگیری و شکایت می باشد و افراد نباید حقوق خود را نادیده بگیرند.با توجه به اینکه فضای مجازی دارای پیچیدگی و وسعت بالا می باشد و بعضا هویت اشخاص به درستی در آن مشخص نمی باشد همین امر سبب می شود که پیگیری با دشواری روبه و شود.همانطور که می دانیم در خصوص جرائم دادگاه محل وقوع جرم صالح می باشد فلذا در خصوص توهین نیز محلی ملاک است که در آنجا جرم توهین محقق شده است.
اما با این حال اگر چنانچه مشکلی در این خصوص به وجود آمد می‌توانید به دادسرا مراجعه نمایید و با تنظیم شکوائیه فرد مرتکب را به پای میز محاکمه بکشانید. در این حالت دادسرای محلی که در آن با توهین مواجه شده‌اید، صلاحیت رسیدگی را خواهد داشت

جهت دریافت مشاوره حقوقی آنلاین در خصوص جرم توهین در فضای مجازی میتوانید با وکلا پایه یک دادگستری در داداپ مشورت کنید

مجازات توهین و فحاشی در فضای مجازی چیست؟

همانطور که در قسمت بالا اشاره شد قانونگذار در خصوص توهین مجازی به صورت خاص جرم تنگاری را انجام نداده است و در خصوص چنین توهینی می بایست به قانون مجازات اسلامی مراجعه کرد قانون مجازات اسلامی در ماده 608 در این خصوص بیان می دارد:
توهین به افراد، از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک، چنانچه موجب حد قذف نباشد، به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه و یا ۵۰ هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد بود.
علاوه بر این ماده، قانونگذار با توجه به شخصیت و مقام طرف اهانت، مواد دیگری را نیز تصویب کرده است، از جمله: مواد ۵۱۳، ۵۱۴ و ۶۰۹ قانون مجازات اسلامی، ماده ۴۲ قانون وکالت، ماده ۲۰ لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری و ماده ۳۰ قانون مطبوعات.
لازم به ذکر است که با توجه به اینکه توهین از مصادیق هتک حرمت محسوب می شود می توان در خصوص توهین رایانه ای به ماده 16 قانون جرایم رایانه ای نیز تمسک جست ،ماده 16 بیان می دارد:
هرکس به وسیله سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی، فیلم یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف کند و آن را منتشر یا با علم به تغییر یا تحریف منتشر کند، به نحوی که عرفا موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از ۹۱ روز تا ۲ سال یا جزای نقدی از ۵ میلیون ریال تا ۴۰ میلیون ریال یا هر ۲ مجازات محکوم خواهد شد.

بیشتر بخوانید: مجازات جرم انتشار اسکرین شات 

نمونه شکایت توهین در فضای مجازی

سرپرست محترم دادسرای عمومی و انقلاب ناحیه ... تهران (دادسرای جرایم رایانه ای)
با سلام
احتراما به استحضار می رساند:

• مشتکی عنه که شخصی مجهول الهویه می باشد، چندی پیش با استفاده از سامانه های رایانه ای و شبکه های مجازی اینترنتی (اینستاگرام) مبادرت به ساخت اکانت اینستاگرام با ایدی ........ به منظور تسهیل در دستیابی افراد به محتویات مستهجن نموده و اقدام به انتشار تصاویر مستهجن و مبتذل و خلاف عرف و اخلاق عمومی با درج شماره تلفن همراه موکل نموده اند که اشخاص مختلف با برقراری تماس با موکل درخواست برقراری روابط نامشروع با ایشان نموده اند.
• مشتکی عنه صراحتا با درج تصاویر مستهجن بانوان با پوشش نامناسب با نام و مشخصات فردی و درج شماره تماس موکل بدون رضایت ایشان قصد اضرار و تشویش اذهان عمومی راسا مفحوشه بودن را به ایشان نسبت داده و اقدام به انتشار مطالب کذب و خلاف واقع ذیل تصاویر نموده اند که این امر با توجه به متأهل بودن موکل موجب تزلزل بنیان خانواده و موقعیت و جایگاه اجتماعی ایشان گردیده است.
• با توجه به اینکه مشتکی عنه محترم مرتکب جرایم متعدد از جمله انتشار محتویات مبتذل به وسیله سامانه های رایانه ای ، هتک حیثیت و نشر اکاذیب و تشویش اذهان عمومی، افترا و انتشار اطلاعات شخصی گردیده و از این طریق موجبات ضرر مادی و معنوی برای موکل را فراهم نموده اند، لذا با تقویم شکواییه مذکور و ضمائم آن به استناد ماده 724، 743، 744 و 746 قانون جرایم رایانه ای تعقیب و رسیدگی و مجازات مشتکی عنه مورد استدعاست.

استفاده روزافزون از فضای مجازی در دنیای مدرن امروز سبب وقوع و تسهیل بسیاری از جرائم شده است که قبل از ورود فضای مجازی در زندگی عامه مردم تقریبا ناشناخته بود و همین امر باعث افزایش آمار جرایم شده است با ورود فضاهای مجازی و ارتباط‌های بسیار، میزان جرایم به قدری گسترش یافت که برای دفاع از شهروندان پای قوانین به میدان عمل باز شد.یکی از جرائمی که در فضای مجازی به کرات تکرار می شود جرم توهین می باشد همانطور که می دانیم جرم توهین یک جرم قابل گذشت بوده و تنها با شکایت شاکی قابل پیگیری می باشد.جرم توهین مجازی به صورت خاص مورد توجه قانونگذار قرار نگرفته است اما می توان از مواد قانونی قانون مجازات اسلامی در خصوص توهین برای توهین مجازی نیز سود جست.اما نباید از این نکته غافل شد که قانونگذار می بایست با جرم انگاری ویژه در این خصوص آسیب های این حوزه را کاهش دهد.
از دیدگاه جرم‌شناختی، توهین در فضای مجازی قابل قیاس با توهین سنتی نیست؛ زیرا در توهین سنتی ممکن است فرد در مقابل عده‌ای محدود مورد اهانت واقع شود؛ اما آسیب ناشی از توهین رایانه‌ای به مراتب بیشتر از توهین سنتی است.
شاید بتوان در توهین سنتی اعاده حیثیت کرد؛ اما در توهین مدرن که وسعتی به اندازه کل دنیا دارد، اعاده حیثیت بسیار مشکل و غالباً غیر ممکن است و به همین جهت، نیاز به شدت عمل بیشتری دارد.