طلاق توافقی چه شرایط و قوانینی دارد؟

طلاق به معنای جدایی زوجین از همدیگر است، طبق شرع مقدس اسلام حق طلاق با مرد یا همان زوج می باشد، اما این حق همیشه در یک قالب واحد نبوده و گاهی زوجین در روابط خود به حدی از تنفر از همدیگر می رسند که به این نتیجه می رسند که این رابطه پرتنش را به پایان برسانند. در این مقاله از داداپ با موضوع طلاق توافقی و قوانین مرتبط با آن همراه ما باشید. 

طلاق توافقی چیست؟

یکی از انواع آن که در قانون تحت عنوان طلاق مبارات یاد شده است، طلاق توافقی است که در آن زوجین به دلیل انزجار از یکدیگر و عدم تحمل همدیگر تصمیم به طلاق می گیرند البته لازم به ذکر است که در طلاق توافقی برخلاف سایر انواع طلاق، طرفین بر سر مسائلی که برای آنها مورد اهمیت می باشد از جمله نفقه زوجه و فرزندان، اجرت المثل ایام زوجیت، ملاقات و حضانت از فرزند، میزان مهریه و... به توافق می رسند و دادگاه نیز به توافقات آنها احترام گذاشته و بر همین مبنا صدور رای می کند.

بهتر است که زوجین توافقات فی مابین خود را مستندسازی کرده و در قالب سندعادی و یا رسمی که در دفاتر اسناد به ثبت می رسد به دادگاه یا وکلای خود تحویل دهند. گاهی زوجین نمی خواهند که در جلسات دادگاه با یکدیگر روبه روشوند برای حل این چالش می توانند کلیه مراحل رسیدگی را به وکلای مجرب بسپارند. باتوجه به اینکه وکلا با روند چنین پرونده هایی آشنایی کامل دارند لذا واگذاری این مسئولیت به آنها سبب تسریع انجام تشریفات مقدماتی خواهد شد.

بیشتر بخوانید: شرایط طلاق از طرف زن چیست؟

مدارک مورد نیاز برای طلاق توافقی

زوجین باید جهت انجام طلاق توافقی مدارکی را ضمن تقدیم دادخواست به دادگاه تحویل دهند. انجام این کار نیز می تواند توسط وکلا نیز صورت گیرد. مدارک مورد نیاز شامل: 

• اصل عقدنامه یا رونوشت آن: در صورتی که اصل عقد نامه در دسترس طرفین نباشد زوجین می توانند با مراجعه به دفترخانه ازدواج محل وقوع نکاح رونوشت آن را تهیه نموده و ضمیمه دادخواست خود کند. اصل شناسنامه زوج و زوجه در صورتی که طلاق توسط وکیل طلاق به نمایندگی صورت گیرد کپی شناسنامه نیز کفایت می کند.
• کپی کارت ملی زوجین
• توافقنامه مبنی بر توافقات زوجین بر سر مهریه، اجرت المثل، نفقه و غیره
• گواهی عدم بارداری زن: گواهی مورد نظر توسط پزشکی قانونی و مراکز پزشکی مجاز در این زمینه صادر می گردد.
• گواهی بکارت: در صورتی که طلاق توافقی در دوران عقد صورت گیرد گواهی مورد نظر توسط پزشکی قانونی صادر می گردد.
• نظریه واحد مشاوره دادگاه خانواده
• ارائه گواهی عدم امکان سازش که از زمان صدور آن بیش از سه ماه نگذشته باشد.

مراحل طلاق توافقی

در طلاق توافقی نیز به مانند سایر انواع طلاق زوجین باید از دادگاه مربوطه حکم گرفته که به این حکم اصطلاحا گواهی عدم رجوع از طلاق  می گویند. برای رسیدگی به چنین طلاقی باید زوجین هر دو رضایت داشته باشند و ناراضی بودن یکی از طرفین سبب عدم صدور رأی می گردد. البته در صورت ناراضی بودن مرد، زن می تواند نوع طلاق توافقی را تغییر دهد. پس از آنکه زوجین در زمینه طلاق با یکدیگر به صورت کتبی توافق نمودند در سامانه تصمیم ثبت نام نموده و برای تعیین وقت مشاوره از طرف مرکز غربالگری بهزیستی منتظر می مانند پرداخت هزینه مشاوره با زوجین می باشد. مشاور در جلسات سعی در سازش طرفین می نماید و در صورت پافشاری آنها بر طلاق  بر مبنای گفته ها و توافق طرفین تصمیم گرفته و نظر خود اعلام می کند.

پس از صدور گواهی مشاور که تحت عنوان عدم انصراف از طلاق صادر می شود، زوجین می بایست به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی محل اقامت خود مراجعه کنند و دادخواست خود را ثبت کنند پس از ثبت دادخواست، پرداخت هزینه های دادرسی و تحویل مدارک مورد نیاز که در قسمت بالا شرح داده شد دادخواست موردنظر در سیستم ثبت شده و به زوجین کد رهگیری داده می شود با استفاده از کدموردنظر می توانند از روند رسیدگی پرونده مطلع شوند. شعبه دادگاه در اولین فرصت جلسه رسیدگی را تشکیل داده و صدور رای (گواهی عدم امکان سازش) می کند.

در مرحله بعد زوجین می بایست با همراه داشتن گواهی عدم امکان سازش ،طلاق خود را به ثبت برسانند که مدت ثبت حداکثر 3ماه از تاریخ صدور رای می باشد. حضور طرفین یا وکلای آنها جهت ثبت طلاق الزامی می باشد البته زوجه می بایست گواهی عدم بارداری و بکارت را به دفترخانه تحویل دهد پس از تحویل مدارک و اصل عقدنامه در دفترخانه صیغه طلاق جاری می شود و در همان روز یا چند روز بعد طلاق نامه تحویل زوجه می شود. برخلاف سایر انواع طلاق ،مرحله داوری در این نوع طلاق وجود ندارد زیرا طلاق درخواستی برمبنای توافق طرفین می باشد.

هزینه طلاق توافقی

هزینه طلاق توافقی شامل موارد زیر می باشد:

• هزینه مشاوره اجباری برای 5 جلسه که برای هر جلسه 52 هزار تومان می باشد البته در سایر استان ها به غیر تهران تعداد جلسات کمتر است.
• هزینه دادرسی پرداختی جهت پیگیری و صدور حکم حدود 170 هزار تومان می باشد.
• هزینه ثبت طلاق در دفترخانه بیش از 500 هزارتومان می باشد.
• حق الزحمه وکیل در صورت اینکه طرفین وکیل اختیار کرده باشدند برای هر نفر یک میلیون پانصد هزار تومان است البته مبلغ بیان شده باتوجه به توافق زوجین با وکلای خود متغیر می باشد.

مشاوره اجباری طلاق توافقی چگونه است؟

برای پایداری و صیانت از خانواده و جلوگیری از هم پاشیدگی بنیان خانواده به دلیل اینکه در این نوع طلاق ارجاع به داوری وجود ندارد براساس قانون حمایت از خانواده مشاوره اجباری در نظر گرفته شده است. جلسات مشاوره در پنج جلسه به طول می انجامد مشاور سعی در حل اختلاف طرفین می نماید اما چنان چه زوجین اصرار بر طلاق به دلایل مختلف داشته باشند مشاور نظر خود را به طرفین اعلام می کند که دیگر حق انصراف از طلاق را ندارند.
گاهی ممکن است که زوج در مشاوره اجباری حاضر نشود، در این صورت صرف حضور وکیل او کفایت می کند اما اگر نه خود زوج و نه وکیل او در جلسات حاضر نشوند به این معناست که زوج با طلاق توافقی مخالف است و زوجه باید برای گرفتن طلاق از راه های دیگری استفاده کند در خصوص زوجه هم وضعیت به همان صورت است و می تواند بنا به دلایل مختلف توسط وکیل خود جلسات مشاوره را انجام دهد. تفاوتی که در استان تهران با سایر استان ها در خصوص مشاوره اجباری پیش از طلاق توافقی وجود دارد در خصوص فواصل زمانی بین جلسات و همچنین تعداد جلسات می باشد.

طلاق توافقی چقدر زمان می برد؟

تعیین مدت برای پروسه طلاق توافقی به طور دقیق امکان پذیر نمی باشد چرا که پس از ثبت در سامانه نوبت به جلسات مشاوره اجباری که حداقل در مدت 45 روز به طول می انجامد. البته پروسه زمانی 45 روزه در شهر تهران بیشتر مورد استفاده می باشد و در شهرهای دیگر گاها با جلسات کمتر و در بازده زمانی کمتر حاصل می شود .البته لازم به ذکر است که پس از تعیین نظر مشاور و ارجاع دادخواست به دادگاه پروسه یک الی دو روزه جهت استعلام نظر دادگاه نیاز می باشد و پس از صدور رأی  توسط دادگاه که معمولا یک الی دوهفته به طول  می انجامد طرفین می بایست تا سه ماه طلاق خود را به ثبت برسانند. نکته بسیار مهم که زوجین باید به آن توجه کنند این است که ثبت دادخواست خود را به 5 روز آخر هر ماه موکول نکنند.علت بیان چنین نکته ای جلوگیری از طولانی شدن روند صدور رأی در چنین پرونده هایی می باشد.

شرایط مهریه در طلاق توافقی

تعیین میزان مهریه در طلاق توافقی بسته به توافق زوجین می باشد که می تواند به میزان مهریه و یا کمتر از آن باشد و حتی ممکن است زن در مقابل بخشش مهریه با مرد به توافق برسد.

مزایا و معایب طلاق توافقی

• مدت زمان کمتر و کاهش اطاله دادرسی: برخلاف طلاق رجعی که مدت زمان زیادی طول می کشد که طلاق صورت گیرد در این نوع طلاق در بازده زمانی کوتاه طرفین به خواسته خود می رسند.
• توافق بر سر مباحث اساسی از جمله نفقه، مهریه و غیره: باتوجه به اینکه چنین طلاقی بر مبنای توافق طرفین است زوجین بر سر مباحثی که برایشان اهمیت دارد بحث و مذاکره می کنند و سعی می کنند که مصالح همدیگر را رعایت کنند.
• پروسه زمانی کوتاه و تصمیم شتابی و جبران ناپذیر توسط زوجه: باتوجه به اینکه چنین طلاقی در بازده زمانی کوتاه حاصل می شود ممکن است برای زوجین در آینده پشیمانی به بار بیاورد.
• بائن بودن طلاق در صورت غیر مدخولی یا یائسه بودن زن و عدم حق رجوع برای مرد

طلاق توافقی و امکان پاک کردن طلاق از شناسنامه

گاهی پیش می آید که طرفین به دلیل تنفری که از همدیگر دارند و یا به دلیل اینکه دوست ندارند خاطرات سابق را مرور کنند و یا حتی بعضا در ازدواج بعدی خود به مشکل برنخورند سعی دارند که نام همدیگر را از شناسنامه ها پاک کنند.اما باید توجه داشت که پاک کردن شناسنامه ها و دریافت المثنی همیشه امکان پذیر نمی باشد و از شرایط چنین درخواستی باکره بودن زن می باشد که چنین طلاق هایی معمولا در دوران عقد صورت می گیرد. برای همین منظور باید زن گواهی بکارت دریافت کند.
در صورتی که زن غیر مدخوله باشد (باکره باشد) و گواهی بکارت خود را ضمیمه دادخواست نماید در صورت اثبات این امر بنا به درخواست طرفین اسم هر دو آن ها از شناسنامه پاک خواهد شد. بنابراین در طلاق توافقی در صورت گرفتن المثنی و باکره نبودن اسامی طرفین از شناسنامه حذف نخواهد شد.

بیشتر بخوانید: تدلیس یا فریب در ازدواج

طلاق توافقی برای افراد مقیم خارج از کشور

یکی از مسائلی که زوجین مقیم خارج از کشورممکن است با آن درگیر باشند این است که در صورتی که بخواهند به صورت توافقی از همدیگر جدا شوند باید چه اقداماتی انجام دهند و به کجا مراجعه کنند؟ در صورتی که طرفین مقیم خارج از کشور باشند و بخواهند بنا به توافق از یکدیگر جدا شوند باید دادخواست خود را به کنسولگری محل اقامت خود تحویل دهند. کنسولگری و سفارتخانه ایران درصورتی که افراد متقاضی گرفتن وکیل باشند آن ها را جهت دریافت این خدمت به سامانه تاک و ثبت درخواست خود در این زمینه هدایت می کند. وکلای طرفین در ایران می توانند طلاق توافقی آن ها را پیگیری کنند و این پیگیری می تواند شامل دریافت رأی طلاق و حتی ثبت آن در دفترخانه باشد.

بنابر آنچه که در قسمت بالا شرح داده شد نیاز به حضور طرفین در دادگاه ایران نمی باشد و تمام مراحل می تواند توسط وکلای مجرب انجام شود البته زوجین می بایست در تنظیم وکالت نامه ئ حدود اختیارات وکیل دقت لازم را بنمایند. شاید برای خوانندگان این مطلب جالب باشد که چرا زوجین باید از طریق دادگاه های ایران اقدام نمایند؟ یکی از موارد مهم که در قانون مدنی کشور ما مورد توجه قرار گرفته است بحث احوال شخصیه می باشد ممکن است باز برای ذهن خواننده مبهم باشد که احوال شخصیه چه مواردی را شامل می شود؟و دارای چه خصوصیتی می باشند؟ در قانون مدنی بیان شده است که افراد از حیث احوال شخصیه تابع دولت متبوع خودشان هستند و یکی از موارد احوال شخصیه مبحث طلاق است.

شرایط طلاق توافقی در دوران عقد

در صورتی که طرفین در دوران عقد بخواهند از یکدیگر جدا شوند و توافقنامه ای در این زمینه تنظیم کنند می بایست به این نکته توجه کنند در صورتی که در دوران عقد نزدیکی صورت نگرفته باشد مهریه زن نصف مهریه خواهد بود. جدا از مبحث مهریه اگر در دوران عقد نزدیکی صورت نگرفته باشد باید گواهی دشیزگی یا بکارت ضمیمه دادخواست گردد. 

حضانت فرزندان در طلاق توافقی

حضانت به معنای حمایت والدین و همچنین مراقبت آنان به لحاظ جسمی از کودک می باشد. طبق قانون مدنی حضانت فرزندان حق و تکلیف والدین می باشد. پس هیچ یک از والدین نمی توانند از زیر بار این تکلیف شانه خالی کنند. بدین معنا که زن با مرد توافق کند که در صورت بخشش مهریه حضانت از او سلب گردد چون با حق و تکلیفی که در قانون برای آنها در نظر گرفته شده است در تعارض است طبق قانون حضانت کودک تا هفت سالگی با مادر می باشد و بعد از سن هفت سالگی با پدر است. قبل از اصلاح قانون حضانت پسر تا دو سالگی با مادر بود  البته این حضانت بعد از سن هفت سالگی همیشگی نبوده و تا سن بلوغ کودک ادامه دارد  یکی از نکات مهم در بحث حضانت رعایت غبطه و مصلحت کودک است. به این معنا که در صورتی که مادر ازدواج کند یا دچار فساد اخلاقی شود و یا به کودک آزار جسمی و روحی برساند حضانت از او سلب می گردد. البته رعایت مصلحت کودک در همه جا باید رعایت شودحتی در صورتی که  تحت ولایت پدر قرار باشد

 گاهی  پیش می آید که زوجین توافق می کنند که در ازای واگذاری حضانت فرزند به مادر زن تمام مهریه خود را ببخشد.  در اینکه این توافق صحیح می باشد یا خیر نظرات و رویه های مختلفی وجود دارد و برخی آن را مخالف قانون و تکلیف والدین در این زمینه دانسته و برخی دیگر در صورت رعایت مصلحت کودک با آن موافق هستند. دلایل مخالفان این است که حضانت و نگه داری کودک حق و تکلیف والدین است و والدین نمی توانند در این مورد معامله گرایانه عمل کنند.اما موافقان بیان می کنند که در صورتی که در این مورد مصلحت کودک مورد توجه قرار بگیرد چنین توافقی مورد قبول است با توجه به اینکه دیدگاه های مختلفی در این خصوص وجود دارد در عمل نیز با رویه های مختلفی مواجه می شویم.

بیشتر بخوانید: شرایط طلاق غیابی