حبس تعزیری چیست | شرایط خرید و جایگزینی حکم حبس تعزیری

حبس تعزیری چیست؟

براساس قانون مجازات اسلامی مجازات ها در 4 دسته اصلی قرار می گیرند ،حدود،قصاص، دیات و تعزیرات تعزیرات در واقع مجازات هایی هستند که شامل سه مورد دیگر نبوده و توسط شارع میزان و کیفیت آنها مشخص نشده است و اختیار تعیین آن براساس شرع و ماده 18 قانون مجازات اسلامی به حاکم یا همان قانونگذار واگذار شده است.از جمله مجازات های تعزیری حبس می باشد که نوعی تادیب محسوب می شود، حبس تعزیری در مقابل حبس حدی قرار می گیرد بنابراین حبسی که حدی نبوده تعزیری محسوب می شود و نباید مقدار حبس تعزیری بیش از حبس حدی باشد بنابراین حبس ابد حدی بوده و تعزیری محسوب نمی شود.

تنظیم دادخواست آنلاین در داداپ: بهترین و سریع ترین راه برای تنظیم دادخواست توسط وکلای متخصص

مزایا و آثار حبس تعزیری

حبس تعزیری به عنوان یک مجازات دارای آثار و مزایایی می باشد که حبس حدی را از آن منفک می کند که در ادامه به آنها می پردازیم:
1 . تعویق صدور حکم
براساس ماده‌ی ۴۰ قانون مجازات اسلامی‌ در صورتی که حبس، تعزیری (درجه 6تا 8) بوده و میزان آن دو سال یا کمتر از دو سال باشد با وجود برخی شرایط، قاضی می‌تواند برای مدت ۶ ماه تا ۲ سال صدور حکم را به تعویق اندازد.
2 . تعلیق اجرای مجازات
براساس ماده‌ی 46 قانون مجازات اسلامی‌ در جرایم تعزیری درجه 3تا8 دادگاه می تواند در صورت وجود شرایط تعویق اجرای مجازات را به طور کامل یا به صورت بخشی از آن به مدت 1تا5 سال معلق کند.
3 . مجازات‌های جایگزین حبس
براساس مواد 64 به بعد قانون مجازات اسلامی تبدیل حبس به جایگزین های آن فقط در خصوص حبس تعزیری ممکن می باشد.

انواع جرایم تعزیری چیست؟

تعزیری مجازاتی است که مشمول عنوان حد،قصاص و دیه نیست.اما لازم به ذکر است که بدانیم که همین مجازات نیز براساس قانون خود به دو نوع تعزیرات شرعی و غیر شرعی تقسیم می شود.
تعزیر شرعی
این نوع مجازات در صورتی اعمال میشود که محرمات شرعی نقض بشود. محرماتی هستند که بنا به دلایلی ، شارع مقدس ، ذیل عنوان مجازات حدود نیاورده اند و آن را تحت عنوان مجازات تعزیری شرعی بیان کرده اند.
یکی از مصداق های تعزیر شرعی روابط نامشروع غیر از زنا بین زن و مرد نامحرم میباشد.
تعزیر غیرشرعی
یکی از اختیاراتی که شارع مقدس به حاکم داده است ، اختیار تعیین مجازات توسط حاکم با توجه به اوضاع زمانی و مکانی ، میباشد .بنابراین بعضی اعمال ، باتوجه به شرایط حاکمیتی جامعه جرم انگاری میشود.
مجازات های تعزیری غیرشرعی دارای درجات 8 گانه می باشد که از شدیدترن تا خفیف ترین درجه را شامل می شود.

جهات تخفیف حبس تعزیری

حبس تعزیری برخلاف حبس حدی قابلیت تخفیفی دارد .برای اینکه مرکتب بتواند از این امتیازبرخوردار شود می بایست یک یا چند مورد از شرایط زیر را دارا باشد:

رضایت شاکی یا مدعی خصوصی را جلب کند.
به نحو موثری در شناسایی شرکا یا معاونان، تحصیل ادله یا کشف اموال و اشیاء حاصله از جرم یا به ‌کار رفته برای ارتکاب آن همکاری کند.
اوضاع و احوال خاصی سبب شده باشد که او مرتکب جرم شده باشد مثل: رفتار یا گفتار تحریک‌آمیز بزه‌دیده یا وجود انگیزه شرافتمندانه در ارتکاب جرم؛
متهم قبل از تعقب اجرم را اعلام کند یا اقرار او در حین تعقیب و رسیدگی موثر باشد.
متهم نادم باشد یا اینکه دارای حسن سابقه و وضعیت خاص جسمانی باشد.
متهم در تخفیف آثار جرم یا جبران زیان تلاش کند.
ضرر و زیان ناشی از جرم متهم خفیف باشد.
مداخله و همکاری متهم به عنوان شریک یا معاون ضعیف باشد.

نحوه تعیین مجازات تعزیری

براساس ماده 18 قانون مجازات اسلامی:. دادگاه در صدور حکم تعزیری، با رعایت مقررات قانونی، موارد زیر را مورد توجه قرار میدهد:

انگیزه مرتکب و وضعیت ذهنی و روانی وی حین ارتکاب جرم
شیوه ارتکاب جرم، گستره نقض وظیفه و نتایج زیانبار آن
اقدامات مرتکب پس از ارتکاب جرم
سوابق و وضعیت فردی، خانوادگی و اجتماعی مرتکب و تاثیر تعزیر بر وی

بنابراین در خصوص مجازات های تعزیری قاضی به خصوصیات فردی و اجتماعی مرتکب توجه می کند و برای همه مرتکبان حکم واحد صادر نمی کند البته ذکر این نکته نباید موجب این تصور غلط شود که متفاوت شدن مجازات های تعزیری تبعیض بوده و برخلاف اصل برابری در مقابل قانون می باشد.همه افراد در مقابل قانون برابر بوده و قاضی نباید بین آنها تفاوت قائل شود.جهات تخفیف براساس اصل فردی کردن مجازات ها و جهت رعایت کردن حال مرتکب می باشد.

مشاوره با وکیل پایه یک کیفری به صورت تلفنی، حضوری و آنلاین در داداپ

درجات مجازات تعزیری

براساس ماده۱۹ قانون مجازات اسلامی مجازات‌های تعزیری به هشت درجه تقسیم می‌شود:
درجه ۱

حبس بیش از بیست و پنج سال
جزای نقدی بیش از یک میلیارد (۱.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ريال
مصادره کل اموال
انحلال شخص حقوقی

درجه ۲

حبس بیش از پانزده تا بیست و پنج سال
جزای نقدی بیش از پانصد و پنجاه میلیون (۵۵۰.۰۰۰.۰۰۰) ريال تا یک میلیارد (۱.۰۰۰.۰۰۰.۰۰۰) ريال

درجه ۳

حبس بیش از ده تا پانزده سال
جزای نقدی بیش از سیصد و شصت میلیون (۳۶۰.۰۰۰.۰۰۰) ريال تا پانصد و پنجاه میلیون (۵۵۰.۰۰۰.۰۰۰) ريال

درجه ۴

حبس بیش از پنج تا ده سال
جزای نقدی بیش از یک‌صد و هشتاد میلیون (۱۸۰.۰۰۰.۰۰۰) ريال تا سیصد و شصت میلیون (۳۶۰.۰۰۰.۰۰۰) ريال

درجه ۵

حبس بیش از دو تا پنج سال
جزای نقدی بیش از هشتاد میلیون (۸۰.۰۰۰.۰۰۰) ريال تا یک‌صد و هشتاد میلیون (۱۸۰.۰۰۰.۰۰۰) ريال
محرومیت از حقوق اجتماعی بیش از پنج تا پانزده سال
ممنوعیت دائم از یک یا چند فعالیت شغلی یا اجتماعی برای اشخاص حقوقی
ممنوعیت دائم از دعوت عمومی برای افزایش سرمایه برای اشخاص حقوقی

درجه ۶

حبس بیش از شش ماه تا دو سال
جزای نقدی بیش از بیست میلیون (۲۰.۰۰۰.۰۰۰) ريال تا هشتاد میلیون (۸۰.۰۰۰.۰۰۰) ريال
شلاق از سی و یک تا هفتاد و چهار ضربه و تا نود و نه ضربه در جرایم منافی عفت
محرومیت از حقوق اجتماعی بیش از شش ماه تا پنج سال
انتشار حکم قطعی در رسانه‌ها
ممنوعیت از یک یا چند فعالیت شغلی یا اجتماعی برای اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال
ممنوعیت از اصدار برخی از اسناد تجاری توسط اشخاص حقوقی حداکثر تا مدت پنج سال

درجه ۷

حبس از نود و یک روز تا شش ماه
جزای نقدی بیش از ده میلیون (۱۰.۰۰۰.۰۰۰) ريال تا بیست میلیون (۲۰.۰۰۰.۰۰۰) ريال
شلاق از یازده تا سی ضربه
محرومیت از حقوق اجتماعی تا شش ماه

درجه ۸

حبس تا سه ماه
جزای نقدی تا ده میلیون (۱۰.۰۰۰.۰۰۰) ريال
شلاق تا ده ضربه

تبدیل حبس تعزیری به جزای نقدی

برخلاف باور عمومی که پنداشته می شود حبس خریدنی است باید گفت که حبس خریدنی نمی باشد و تغییر حبس به جزای نقدی تحت عنوان جایگزین های حبس یا تبدیل مجازات استثنا می باشد و نمی توان از باب خرید به این مسئله نگاه گرد براساس ماده 37 اصلاحی قانون مجازات اسلامی :در صورت وجود يك يا چند جهت از جهات تخفيف، دادگاه مي‌تواند مجازات تعزيري را به‌نحوي كه به حال متهم مناسب‌تر باشد تقليل دهد یا تبدیل کند.
براساس این ماده:

در حبس های درجه پنج و شش ( حبس های شش ماه تا پنج سال ) دادگاه می تواند در صورت وجود جهات تخفیف، به جزای نقدی نیز رای دهد.
در حبس های درجه هفت، در صورت وجود جهات تخفیف، حبس منتفی بوده و دادگاه می بایست به جزای نقدی متناسب با درجه هفت حکم دهد.
در حبس درجه 8 حتما می بایست حکم به جایگزین حبس صادر شود که این جایگزین می تواند جزای نقدی باشد.

براساس مواد 64 به بعد قانون مجازات اسلامی بخش جایگزین های حبس ،حبس های تعزیری در جرایم عمدی و غیر عمدی قابلیت تبدیل به جزای نقدی را تحت عنوان یکی از جایگزین های حبس را دارند که در ادامه در خصوص جرایم عمدی و غیر عمدی حکم قانونگذار را به تفکیک بیان می کنیم:
الف) جرایم عمدی

در جرایم عمدی که مجازات اصلی آن‌ها تا سه ماه حبس است، تبدیل حبس به مجازات جایگزین اجباری است.
در جرایم عمدی که مجازات اصلی آن‌ها ۹۱ روز تا شش ماه حبس است، تبدیل حبس به مجازات جایگزین در صورت نبود موانع مندرج در قانون، اجباری است.
در جرایم عمدی که مجازات اصلی آن‌ها شش‌ ماه تا یک‌سال حبس است، تبدیل حبس به مجازات جایگزین در صورت نبود موانع مندرج در قانون، اختیاری است.
در جرایم عمدی که مجازات اصلی آن‌ها بیش از یک سال حبس است، در صورتی که دادگاه حبس را به کمتر از یک سال تخفیف دهد، تبدیل حبس به مجازات جایگزین ممنوع است، و در غیر این صورت اختیاری است.
در صورت تعدد جرایم عمدی با مجازات بیش از شش ماه حبس، تبدیل حبس به مجازات جایگزین ممنوع است.

ب) در جرایم غیرعمدی

در جرایم غیرعمدی که مجازات اصلی آن‌ها کمتر از دو سال حبس است، تبدیل حبس به مجازات جایگزین الزامی است.
در جرایم غیرعمدی که مجازات اصلی آن‌ها بیش از دو سال حبس است، تبدیل حبس به مجازات جایگزین اختیاری است.

نکته:در جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی، قاضی نمی‌تواند حکم به جایگزین حبس صادر کند.

بیشتر بدانید: مجازات قاضی متخلف

حتما واژه حبس تعزیری بارها به گوش شما خورده است و به مانند اکثریت جامعه به دلیل درگیر شدن خود یا آشنایان خود با این مجازات از چند و چون آن آگاه می باشید.حبس در واقع مجازاتی است که جهت اصلاح و تادیب مرتکبان جرایم اعلام می شود در خصوص اینکه چه میزان حبس توانسته بازدارنده و اصلاح کننده باشد بحث بسیار می باشد.
قانونگذار در قانون مجازات اسلامی مجازات ها را در چهار دسته اصلی قرار داده است، یکی از مجازات های مندرج در این قانون تعزیرات می باشد در واقع تعزیرات مجازات هایی هستند که توسط شارع حرام(جرم ) اعلام شده اما میزان مجازات تعیین نشده است و یا اینکه تعیین این مجازات ها به نظر حکومت و به موجب قانون می باشد بنابر این گفته ها تعزیرات خود به منصوص شرعی و غیر شرعی تقسیم می شوند. قانونگذار در ماده 18 قانون مجازات اسلامی بیان داشته است که تعزیر مجازاتی است که مشمول عنوان حد،قصاص یا دیه نیست و به موجب قانون در مورد ارتکاب محرمات شرعی یا نقض مقررات حکومتی تعیین و اعمال می گردد.تعزایر ات دامنه گسترده ای از مجازات ها را شامل می شود که از جمله آنها می توان به حبس اشاره نمود.حبس تعزیری از یک سو در مقابل حبس حدی قرار می گیرد در حبس حدی امکان تعلیق ،تعویق و جایگزینی وجود ندارد.
حبس تعزیری براساس قانون جدید مجازات اسلامی درجه بندی شده است و براساس این درجات است که می توان فهمید که تخفیف ،تبدیل،تعویق یا تعلیق به چه میزان قابل اعمال می باشد.

اشتراک :