حضانت فرزند؛ حضانت فرزند پسر و دختر در قانون جدید

حضانت به چه معناست؟

حق حضانت فرزند

وظایف والدین در حضانت فرزند چیست؟

حضانت و نگهداری از فرزندان حق و تکلیف می باشد و این مسئله تا زمانی که والدین با هم زندگی می کنند خللی ایجاد نمی کند مگر اینکه هردو در طول زندگی از حضانت طفل سرباز زنند.مسئله جایی است که والدین به دلیل طلاق یا دلایل دیگر با هم زندگی نمی کنند و باید در این حالت وضعیت نگهداری طفل مشخص شود.براساس قانون تا 7 سالگی حضانت طفل با مادر است البته نباید از غبطه و مصلحت طفل غافل شد و پس از آن تا سن بلوغ با پدر می باشد.
ضمانت اجرای عدم پذیرش فرزند توسط پدر و مادر به عنوان یک تکلیف قانونی در قانون مشخص نشده است و بار اخلاقی و عاطفی بیشتر نمود پیدا می کند که در این حالت طفل از حضانت آنها خارج می شود و در صورتی که انها با وجود تمکن مالی از حضانت سرباز زنند از آنها خسارتی به عنان تامین هزینه های فرزند گرفته می شود.

سن حضانت طفل

حضانت براساس قانون حق و تکلیف والدین می باشد و والدین باید در نگهداری کودک تمام تلاش خود را به کارگیرند.فرزند در صورتی به حضانت والدین در می آید که به بلوغ نرسیده باشد وگرنه در خصوص فرزندی که به سن بلوغ رسیده است مسئله حضانت مطرح نمی شود.بلوغ در دختران 9 سال قمری و پسران 15 سال قمری می باشد که براساس قانون تا زیر 7 سال اولویت حضانت با مادر بوده و پس از آن طفل به پدر واگذار می شود البته در این میان رعایت مصلحت طفل در اولویت قرار داد.

حضانت فرزند قبل از هفت سالگی

براساس قانون اولویت حضانت طفل قبل از 7 سالگی با مادر می باشد دلیل این امر نیز وابستگی عاطفی و جسمی بین مادر و فرزند می باشد.جداکردن کودک در سال های اول زندگی اش از مادر عواقب جبران ناپذیری بر جسم و روح فرزند می گذارد و این مهم از دید قانون گذار پوشیده نمانده است.
بر اساس ماده 1169 قانون مدنی ، حضانت فرزندان تا پایان هفت سالگی بر عهده مادر قرار گرفته است و مادر حق دارد از فرزند خود نگهداری کند . البته حضانت مادر تا پایان هفت سالگی ، سبب نمی شود که پدر از حق ملاقات با فرزند خود محروم بشود . بلکه ملاقات با فرزند نیز همچون حضانت، حق والدین است و نمی توان بدون دلیل، والدین را از این حق مهم و حیاتی محروم کرد .
نکته:اگر مادری که مسئول حضانت فرزند است نخواهد یا نتواند حضانت را برعهده بگیرد ،در این صورت حتی زیر 7 سالگی حضانت به پدر داده می شود.
نکته دیگر این است که ممکن است علاوه بر عدم رضایت مادر به حضانت فرزند ،مادر وقتی فرزندش زیر 7 سال دارد ازدواج مجدد کند در این صورت حضانت از مادر سلب می شود مگر اینکه دادگاه تشخیص دهد که حضانت پدر برای فرزند به صلاحش نیست.

حضانت فرزند بعد از هفت سالگی

حضانت طفل تا 7 سالگی با مادر می باشد اما پس از 7 سالگی تا زمان بلوغ حضانت به پدر منتقل می شود ماده 1169 قانون مدنی در این باره بیان می دارد:حضانت فرزند دختر و پسر تا سن هفت سالگی با مادر است و از آن پس ، با پدر است. سن بلوغ برای دختران 9 سال قمری و برای پسران 15 سال قمری می باشد.پس از اینکه کودک به بلوغ رسید از حضانت خارج می شود و خود می تواند تعیین کند که با کدام یک از پدر و مادر زندگی کند.
نکته:بر اساس ماده 1169 قانون مدنی،در صورتی که بعد از 7 سالگی فرزند در خصوص حضانت وی بین پدر و مادر اختلاف رخ بدهد، دادگاه بر اساس مصلحت کودک تصمیم گیری کرده و به تشخیص خود، حضانت را به پدر یا مادر واگذار می کند که کاملا در این مرحله، صلاح طفل در نظر گرفته می شود

حضانت فرزند بالای 18 سال

در صورتی که هریک از فرزندان پسر یا دختر به سن بلوغ برسند از حضانت خارج می شوند و خودشان می توانند تعیین کنند که با کدام یک از والدین زندگی کنند و قانون هم بنابر برخواست و مصلحت طفل به این انتخاب احترام می گذارد.

شرایط حضانت فرزند

فرزندی که تحت حضانت قرار می گیرد ممکن است تحت شرایط مختلفی قرار بگیرد به این معنا که حضانت ممکن است ناشی از انواع طلاق اعم از طلاق توافقی یا رجعی و بائن باشد یا اینکه حضانت به دلیل فوت والدین ،ازدواج مجدد یا به سبب سلب حضانت از یکی از والدین باشد که در ادامه هریکی را شرح می دهیم:

شرایط حضانت فرزند پسر و دختر بعد از طلاق والدین

حضانت به معنی نگهداری و مراقبت از فرزند می باشد و با ولایت متفاوت می باشد.در صورتی که پدر و مادری از هم جدا شوند معمولا در خصوص حضانت فرزند باهم به مشکل برمی خورند به همین دلیل قانون در این خصوص تکلیف را مشخص کرده است و اولویت در حضانت پسر و دختر تا 7 ساگی به مادر سپرده است البته نباید از این نکته نیز غافل شد که در صورتی که حضانت مادر به صلاح کودک نباشد دادگاه در این خصوص اعمال نظر می کند و چه بسا بنابر مستندات ارائه شده و رعایت غبطه و مصلحت کودک حضانت از او سلب شود.
نکته:تحت حضانت بودن کودک توسط مادر،وظیفه قانونی پدر در خصوص پرداخت نفقه را منتفی نمی کند و پدر همچنان موظف به پرداخت نفقه فرزند خود می باشد.

شرایط حضانت فرزندان پس از طلاق توافقی

در طلاق توفقی چون زوجین با توافق از هم جدا می شوند معمولا بر سر مسائل مختلف بعد از طلاق ازجمله حضانت فرزند نیز به توافق می رسند.درست است که براساس قانون اولویت حضانت فرزندان تا 7 سالگی با مادر می باشد اما در طلاق توافقی زوجین ممکن است با توافق یکدیگر بر سر حضانت فرزند بعد از 7 سالگی تا بلوغ فرزند به توافق برسند.در صورتی که توافق صورت گرفته بین زوجین بعد از سن 7 سال به مصلحت طفل باشد دادگاه به توافق طوجین احرتام گذاشته و براساس آن حکم صادر می کند.

شرایط حضانت فرزند بعد از فوت پدر

ممکن است پدری فوت کند و بعد از فوت او مادر و پدربزرگ کودک در خصوص حضانت فرزند دچار چالش شوند و همین مسئله سبب نگرانی مادر شود .قانون مدنی در ماده 1171 بیان می دارد:در صورت فوت یکی از پدر یا مادر حضانت با دیگری است.بنابراین با فوت گدر مادر حضانت فرزند را برعهده می گیرد،اما طفل تحت ولایت پدربزرگ خواهد بود که با مسئله حضانت متفاوت است.
اگر پدر بزرگ بخواهد از مادر سلب حضانت کند و طفل را تحت حضانت خود قرار دهد می بایست ثابت کند نگهداری و مراقبت مادر به صلاح و مصلحت فرزند نیست و مادر فاقد صلاحیت لازم است.
ماده ۴۳ قانون حمایت خانواده در این باره مقرر می دارد که:حضانت فرزندانی که پدرشان فوت شده با مادر آن‌ها است مگر آنکه دادگاه به تقاضای ولی قهری یا دادسـتان، اعطای حضـانت به مادر را خلاف مصلحت فرزند تشخیص دهد.

حضانت فرزند بعد از ازدواج مادر یا پدر

در قانون مدنی از ازدواج مجدد مادر به عنوان یکی از شرایطی که سبب سلب حضانت از او می شود یاد کرده است اما در خصوص پدر سخن به میان نیامده است و می توان استنباط کرد که در صورتی که طفل تحت حضانت پدر باشد و پدر مجدد ازدواج کند حضانت از او سلب نمی شود.
در صورتی که مادر ازدواج مجدد کند بال سلب حضانت از او،کودک به حضانت پدر در می آید.

حضانت فرزند حاصل از ازدواج موقت

در مورد حضانت فرزند حاصل از عقد موقت قانون مدنی به مانند ازدواج دائم تعیین تکلیف کرده است یعنی حضانت فرزند حاصل از ازدواج موقت اعم از پسر و دختر تا ۷ سالگی با مادر خواهد و پس از آن ،حضانت و نگهداری با پدر خواهد بود .در صورت پذیرش حضانت فرزند توسط پدر ، دختر تا ۹ سالگی و پسر تا ۱۵ سالگی می توانند تحت حضانت پدر باشند .
لازم به ذکر است که بعد از رسیدن به سن بلوغ یعنی 9 سال برای دختر و 15 سال برای پسر آن ها از حضانت خارج می شوند و خودشان می توانند تعیین کنند که با کدام یک از والدین زندگی کنند و دادگاه براساس نظر فرزند و رعایت مصلحت او نظر خواهد داد.

قوانین جدید شرایط حضانت فرزند

در قانون قدیم حضانت فرزند دختر تا 7 سالگی و فرزند پسر تا 2 سالگی با مادر بود.اما با اصلاحی که نسبت به این حق ایجاد شد فرزندان اعم از پسر و دختر تا 7 سالگی تحت حضانت مادر می باشند.

داداپ امکان دریافت مشاوره حقوقی در خصوص موضوع حضانت فرزند از وکیل پایه یک دادگستری را برای شما به آسانی فراهم کرده است

سلب حضانت فرزند از پدر یا مادر

براساس ماده 1173 قانون مدنی در صورتی که به دلیل عدم مراقبت و یا انحطاط اخلاقی پدر و مادری که فرزند تحت حضانت او است، صحت جسمی یا تربیت اخلاقی فرزند در معرض خطر باشد، دادگاه می تواند با تقاضای بستگان، قیم و یا رئیس حوزه قضایی ترتیب شرایط بهتری را برای حضانت کودک اتخاذ نماید. در ذیل شرایط سلب حضانت را بیان می کنیم:

عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادر
اعتیاد زیاد به الکل، مواد مخدر و قمار
معروفیت و سرشناس بودن در فساد اخلاقی و فحشا :درصورتی که پدر یا مادر دارای فساد اخلاقی باشند حضانت از آنها سلب می شود اما فساد اخلاقی سبب نمی شود که از ملاقات فرزند خود محروم شوند.
ابتلا به بیماری روانی به تشخیص پزشکی قانونی
تکرار ضرب و جرح خارج از عرف
سوء استفاده از فرزند یا اجبار او به ورود به مشاغل ضد اخلاقی مانند فساد، فحشاء، تکدی گری، قاچاق
جنون مادر
ازدواج مجدد مادر:ازدواج مجدد مادر در صورت طلاق سبب سلب حضانت می شود اما اگر هسمر او فوت کند و پس از فوت همسر خود ازدواج کند حضانت از او سلب نمی شود مگر در صورت وجود رعایت غبطه فرزند.

دعوای سلب حضانت فرزند

سلب حضانت از سرپرست کودک ممکن می باشد اما نیاز به طی مراحل قانونی دارد.بنابراین اگر یکی از والدین کودک ادعا کند سرپرست طفل صلاحیت و شایستگی حضانت را ندارد می تواند با ذکر مستندات و ادله قانونی از دادگاه سلب حضانت یا لغو حضانت را تقاضا نماید.براساس ماده 1173 قانون مدنی مقرر می دارد: هر گاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر و مادری که طفل تحت حضانت اوست، صحت جسمانی یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد، محکمه می تواند به تقاضای اقربای طفل یا به تقاضای قیم او یا به تقاضای رئیس حوزه قضایی هر تصمیمی که برای طفل مقتضی بداند، اتخاذ کند.

مراحل سلب حضانت فرزند

براساس ماده 1173 قانون مدنی :هرگاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت حضانت اوست ، صحت جسمانی و یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد ، محکمه می تواند به تقاضای اقربای طفل یا به تقاضای قیم او یا به تقاضای رئیس حوزه قضایی ، هر تصمیمی را که برای حضانت طفل مقتضی بداند ، اتخاذ کند.
براین اساس در صورتی که موارد مقرر در ماده 1173 قانون مدنی محرز شود و یا اینکه مادر ازدواج نماید ،هریک از زوجین که مصلحت طفل را مدنظر دارد می تواند با تنظیم دادخواست سلب حضانت طرف دیگر را خواستار باشد.سپس دادخواست مربوطه را درسامانه ثنا ثبت کرده و از طریق دادگاه پیگیری های لازم را انجام دهد. پیشنهاد میکنیم در این خصوص حتما با یک وکیل خانواده مشورت کنید

ملاقات طفل با والدی که حضانت بر عهده او نیست؟

حضانت فرزند وقتی با پدر و مادر به صورت انفرادی خواهد بود که آن دو در یک مکان با هم زندگی نکنند و یا اینکه به وسیله طلاق از هم جدا شده باشند.سرپرست فرزند در این صورت بنابر قانون می بایست امکان ملاقات فرزند تحت حضانت خود را با همسر خود فراهم آورد.لازم به ذکر است که تحت هیچ شرایطی نمی توان فردی را که فرزند تحت حضانت او نمی باشد از ملاقات فرزندش محروم کرد مگر از باب مصلحت فرزند آن هم نه محرومیت کامل بلکه کاهش تعداد و زمان ملاقات.براساس ماده 1174 قانون مدنی :در صورتی که به علت طلاق یا به هر جهت دیگر، ابوین طفل در یک منزل سکونت نداشته باشند، هر یک از ابوین که طفل تحت حضانت او نمی باشد، حق ملاقات با فرزند خود را دارد.

آیا امتناع از حضانت فرزند امکان پذیر است؟

همانطور که بیان نمودیم حضانت جدا از اینکه حق والدین می باشد تکلیف قانونی آنها نیز می باشد.بنابراین در صورتی که مادر از حضانت فرزند سرباززند ،حضانت فرزند برعهده پدر است.حال اگر پدر نیز از حضانت و نگهداری فرزند امتناع کند تکلیف چیست؟!قانون در این خصوص ضمانت اجرایی جز جبران خسارت توسط پدر آن هم در صورتی که تمکن مالی داشته باشد ندارد و بیشتر ضمانت اجرای اخلاقی و عاطفی بردوش والدین می باشد.
نکته:ممکن است عدم پذیرش حضانت والدین به دلیل انحطاط اخلاقی آنها باشد در این صورت طفل تحت نپهداری نهادهای حمایتی قرار می گیرد.

مدارک لازم برای دریافت حضانت توسط وکیل

برای انتخاب وکیل و اقدام از طریق وکیل برای دریافت حضانت اقدام کنید می بایست مدارکی را به وکیل تحویل بدهید که بتواند براساس آنها از حق شما در مرجع قضایی دفاع کرده و همچنین دادخواست ولوایح خود را براساس آنها تنظیم کند.مدارک مورد نیاز از قرار ذیل است:

ارائه سند ازدواج
ارائه سند طلاق
ارائه شناسنامه
ارائه کارت ملی
ارائه استعلام پزشکی قانونی
ارائه در خواست تحقیق محلی یا مستندات تحقیق محلی صورت گرفته
ارائه نظر کارشناسی و یا درخواست جلب نظر کارشناس
ارائه ادله و مستندات دیگر از قبیل شهادت شهود و مطلعین ،سوگند و...

حضانت از ریشه حضن و به معنای بغل کردن می باشد،واژه حضانت در عرف نیز به معنای نگهداری و سرپرستی می باشد. اما در اصطلاح حقوقی به معنای نگهداری و حمایت جسمی و روحی از کودک می باشد.حضانت کودک توسط والدین هم حق و هم تکلیف والدین می باشد به این معنا که علاوه براینکه هریک از والدین حق دارند حضانت فرزند خود را برعهده بگیرند توسط قانونگذار به نگهداری کودک تکلیف شده اند و نمی توانند از زیر بار این تکلیف شامه خالی کنند.این مهم در ماده 1168 قانون مدنی مورد توجه قرار گرفته است براساس این ماده: نگاه‌داری اطفال هم حق و هم تکلیف ابوین است. فرزندان اناث و ذکور (پسر و دختر)تا سن 7 سالگی تحت حضانت مادر قرار می گیرند همانطور که می دانید قبل از اصلاح قانون وضع به اینگونه نبود و فرزندان ذکور تا 2 سالگی تحت حضانت مادر بودند.پس از گذشت مدت هفت سال حضانت فرزندان تا زمان بلوغ با پدر می باشد.شاید در خصوص ازدواج موقت برای شما این سوال پیش بیاید که تکلیف حضانت فرزندان حاصل از چنین ازدواج هایی چه خواهد شد؟پاسخ به این سوال در قانون مشخص شده است و عقد موقت در خصوص حضانت به مانند عقد دائم می باشد و فرزندان حاصل از چنین ازدواج هایی تا سن 7 سالگی تحت حضانت مادر بوده و پس از آن تحت حضانت پدر قرار می گیرند.

اشتراک :