جرم انتشار اسکرین شات و مجازات آن

پیشرفت زندگی کنونی و روی کارآمدن اینترنت در زندگی روزمره سبب جرم انگاری در این حوزه شده است یکی از جرائم رایانه‌ای که در این مقاله به آن می پردازیم جرم انتشار اسکرین شات می باشد. درخصوص انتشار اسکرین شات می توان گفت که هرکس چت خصوصی،تصویر دیگری را از طریق اسکرین شات منتشر کند و از این طریق باعث هتک حیثیت او گردد مجرم بوده و مجازات خواهد شد مجازات مرتکب چنین عملی براساس قانون جرایم رایانه ای و احترام به آزادی های مشروع و حفظ حقوق شهروندی مشخص شده است همچنین به دلیل اهمیت جرایم رایانه ای قانونگذار مرجع تخصصی را برای رسیدگی به این جرایم تعیین کرده است.

 منظور از اسکرین شات چیست؟

نماگرفت یا اسکرین‌شات به انگلیسی:( Screenshot) تصویری است که توسط رایانه برای ثبت بخش‌های نمایان نشان داده‌شده در نمایشگر، تلویزیون، یا دیگر افزاره‌های خروجی بصری، گرفته می‌شود. نماگرفت معمولاً تصویری دیجیتال است که توسط سیستم‌عامل میزبان یا نرم‌افزاری که بر روی رایانه در حال اجراست گرفته می‌شود، هرچند که ممکن است با دوربین یا افزاره‌ای که خروجی ویدیوی نمایشگر همچون (DVR) را دریافت می‌کند، نیز گرفته شده باشد.
نماگرفت به منظور نشان‌دادن یک برنامه، مسئله مشخصی که کاربر با آن مواجه شده یا برای نمایش خروجی نمایشگر به دیگران یا بایگانی آن، یا نمایش کاری که در رایانه‌تان انجام می‌دهید، استفاده می‌شود.
اسکرین شات گرفتن می‌تواند با اهداف علمی، یادآوری و یا سرگرمی استفاده شود اما ممکن است هدف از گرفتن اسکرین شات، انتشار آن و لطمه به حریم خصوصی کاربر دیگر باشد. در این زمان انتشار اسکرین شات عملی مجرمانه و نافی حقوق حریم خصوصی شهروندان محسوب می‌شود. نباید فراموش کرد که اسکرین شات می‌تواند از یک تصویر یا یک متن (محتوای چت) باشد و در این خصوص تفاوتی وجود ندارد.

جرم انتشار اسکرین شات در قانون ایران

برای اینکه عملی جرم باشد باید در قانون برای آن مجازات تعیین شده باشد باتوجه به اینکه در مواد 16 و 17 قانون جرایم رایانه ای وماده 669 برای انتشار اسکرین شات مجازات تعیین شده است بنابراین انجام چنین عملی جرم می باشد.
براساس ماده 16 قانون جرایم رایانه ای:هرکس به وسیله سامانه‌های رایانه ای یا مخابراتی، فیلم یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف کند و آن را منتشر یا با علم به تغییر یا تحریف منتشر کند، به نحوی که عرفا موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون  تا چهل میلیون  ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
ماده 16 انتشار اسکرین شات بدون تغییر و تحریف را پوشش نمی دهد به همین دلیل برای انتشار اسکرین شات صرف از ماده 17 مدد می جوییم.
براساس ماده 17 قانون جرایم رایانه ای:هر کس به وسیله سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او جز در موارد قانونی منتشر کند یا دسترس دیگران قرار دهد، به نحوی که منجر به ضرر یا عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا چهل میلیون  ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
طبق ماده 669 قانون مجازات اسلامی هر گاه کسی دیگری را به هر نحو تهدید به قتل یا ضرر های نفسی یا شرفی یا مالی و یا افشای سری نسبت به خود یا بستگان او نماید به مجازات شلاق تا 74 ضربه و زندان از دو ماهه تا دو سال محکوم خواهد شد . 
همچنین براساس  بند 8 ماده واحده احترام به آزادی های مشروع و حفظ حقوق شهروندی، قانونگذار به توضیح عبارت افشای اسرار پرداخته و آن را شامل افشای مضمون نامه ها و نوشته ها و عکس های فامیلی و فیلم های خانوادگی دانسته است.بنابراین چت های خصوصی جزء اسرار افراد به شمار آمده و انتشار یا به عبارتی پخش آن بدون رضایت فرد، زمانی که منتهی به آسیب دیدن حیثیت و آبروی اشخاص شود مجازات درپی دارد.

مجازات جرم انتشار اسکرین شات و افشای چت خصوصی

انتشار چت خصوصی و اسکرین شات جرم بوده و قابل مجازات می باشد و این مهم در ماده 17 قانون جرایم رایانه ای مورد توجه قرار گرفته است.
براساس ماده 17 قانون جرایم رایانه ای:هر کس به وسیله سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او جز در موارد قانونی منتشر کند یا دسترس دیگران قرار دهد، به نحوی که منجر به ضرر یا عرفاً موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا چهل میلیون  ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
نکته:براساس ماده فوق انتشار اسکرین شات که مشمول تصویر و یا چت خصوصی می باشد جرم بوده و دارای مجازات می باشد البته با توجه به قسمت اخیر ماده جرم موردنظر در این ماده جرم مقید بوده و می بایست انتشار چت یا تصویر موجب هتک هیثت گردد.
همچنین براساس  بند 8 ماده واحده احترام به آزادی های مشروع و حفظ حقوق شهروندی، انتشار اسکرین شات مشمول افشای اسرار خصوصی افراد بوده و مجازات  فوق را در پی دارد.

مطلب پیشنهادی: جرم نشر اکاذیب در فضای مجازی چیست؟

مجازات تهدید به انتشار اسکرین شات

براساس ماده 669 قانون مجازات اسلامی هر گاه کسی دیگری را به هر نحو تهدید به قتل یا ضرر های نفسی یا شرفی یا مالی و یا افشای سری نسبت به خود یا بستگان او نماید به مجازات شلاق تا 74 ضربه و زندان از دو ماهه تا دو سال محکوم خواهد شد .  بنابراین در صورتی که ثابت شود شخصی ،دیگری را تهدید نموده باشد که چت خصوصی دیگری  را در دسترس دیگران قرار می دهد  یا آن را منتشر  می کند مشمول ماده 669 خواهد شد.
نکته: در جرم موضوع این ماده نیاز نیست که مرتکب با تهدید خود تقاضای وجه یا مالی را کرده باشد بلکه صرف تهدیدبرای ارتکاب کفایت می کند.
نکته:جرم موضوع این ماده مطلق بوده و نیاز به وقوع نتیجه نیست.

مرجع رسیدگی به جرم انتشار اسکرین شات

جرم انتشار اسکرین شات ازجمله جرایم رایانه ای می باشد بنابراین رسیدگی به این جرم در صلاحیت دادسرای جرایم رایانه ای می باشد.همانطور که می دانیم برخلاف امور حقوقی،امور کیفری جز در موارد مصرح قانونی ابتدا در دادسرا مورد رسیدگی قرار می گیرد.دادسرای جرایم رایانه ای ازجمله دادسراهای اختصاصی برای رسیدگی به جرایم رایانه ای می باشد.
سخن پایانی:
انتشار اسکرین شات و چت خصوصی افراد از جمله جرایم رایانه ای می باشد و توسط قانونگذار جرم انگاری شده و برای آن مجازات درنظر گرفته شده است این جرم ازجمله جرایم مقید به نتیجه می باشد برخلاف تهدید به انتشار اسکرین شات که جرمی مطلق می باشد.گروه وکلای داداپ آماده ارائه خدمات به کابران عزیز جهت جلوگیری از سوءاستفاده از افراد در این خصوص می باشد. جهت کسب اطلاعات بیشتر در این خصوص پیشنهاد میکنیم از یک وکیل کیفری در این خصوص مشاوره بگیرید. در داداپ امکان مشاوره حقوقی آنلاین، حضوری و تلفنی را برای کاربران فراهم شده است.