آیین نامه وصول پذيره و اهدائی

ازجمله موضوعات مهم در مبحث وقف حق تقدیمی یا همان پذیره می باشد.در واقع از باب اولویت و یا تمدید اجاره مبلغی تحت عنوان پذیره  از استفاده کننده گرفته می شود.آیین نامه نحوه ترتیب وصول پذیره و اهدایی در 11 ماده در تاریخ 10/2/1365 به تصویب هیات وزیران رسید.

_________________________________________________________________________________________

مزایای مشاوره وکیل ملکی در داداپ

_________________________________________________________________________________________

تعریف وصول پذیره در قانون

پذیره در واقع مبلغی می باشد که سازمان اوقاف یا متولی موقوفه خاص جهت واگذاری ملک از استفاده کننده دریافت می کند.مبلغ پذیره که از سوی مستاجر پرداخت می شود یا به صورت سالانه و یا ماهانه قابل دریافت می باشد.قانون مدنی از پذیره تعریفی ارائه نکرده است اما ماده 13 قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه بیان داشته است که دولت نحوه وصول پذیره و اهدایی را مشخص می کند و به همین منظور آیین نامه ای  که به پیشنهاد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارائه شده است در سال 64 به تصویب رسید و ماده 1 این آیین نامه بیان می دارد که : در مواردی که زمین بلامعارض وقفی ابتدائاً "‌با اعطای حق تملک اعیان جهت احداث واحد مسکونی و صنعتی" دارای موافقت اصولی به اجاره واگذار‌می‌شود 30% قیمت عادله روز زمین طبق نظر کارشناس دادگستری و یا خبره محلی به هنگام تنظیم اجاره نامه به عنوان پذیره ابتدایی علاوه بر مال‌الاجاره عادله‌روز از متقاضی اعم از شخص حقیقی یا حقوقی دریافت خواهد شد بدیهی است نحوه استفاده از مورد اجاره باید در سنداجاره قید گردد.

دستور العمل دریافت پذیره و اهدایی سرقفلی موقوفات نیز بیان می دارد: در مواردی که زمین بلامه=عارض وقفی ابتدا به اعطای حق احداث و تملک اعیانی به مستاجر به منظور ایجاد واحد مسکونی یا صنعتی به اجاره واگذار می شود مبلغ 50 درصد قیمت عادلانه روز به عنوان پذیره مال الاجاره از متقاضی اجاره در یافت می شود.در مواردی که مستاجر علاوه بر واحد مسکونی محل کسبی نیز احداث کرده باشد 30 درصد سرقفلی هر واحد محل کسب براساس نظر کارشناس و نظار اوقافی محل تعیین و به نفع موقوفه در یافت می شود.

اعتراض به آیین نامه وصول پذیره و اهدایی

موضوع شکایت و خواسته: ابطال مواد ۱، ۲، ۳، ۴ و ۵ آیین‌نامه نحوه و ترتیب وصول پذیره و اهدایی مصوب ۱۰ / ۲ / ۱۳۶۵ هیأت وزیران:
رأی هیأت عمومی
مطابق احکام تبصره ۲ ماده ۸۴ و ماده ۸۷ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲، نظر فقهای شورای نگهبان برای هیأت عمومی لازم‌الاتباع است. نظر به اینکه دبیر شورای نگهبان قانون اساسی به موجب نامه‌های شماره ۸۸۴ / ۱۰۰ / ۹۶ ـ ۱۸ / ۲ / ۱۳۹۶ و ۵۹۳۵ / ۱۰۰ / ۹۷ ـ ۲۳ / ۴ / ۱۳۹۷، اعلام کرده است که:

1. اطلاق ماده یک، در مواردی که نظر واقف بر عدم اخذ پذیره باشد یا نظر به اخذ پذیره به نحو خاص داشته باشد، خلاف موازین شرع شناخته شد. همچنین در مواردی که واقف نظری ندارد و مصلحت وقف به تشخیص متولی بدون اخذ پذیره یا به مبلغ کمتر و یا بیشتر از پذیره تعیین‌شده در این آیین‌نامه باشد اشکال دارد.
2. اطلاق ماده ۲، در مواردی که نظر واقف بر عدم اخذ پذیره باشد یا نظر به اخذ پذیره به نحو خاص داشته باشد، خلاف موازین شرع شناخته شد. همچنین در مواردی که واقف نظری ندارد و مصلحت وقف به تشخیص متولی بدون اخذ پذیره یا به مبلغ کمتر و یا بیشتر از پذیره تعیین‌شده در این آیین‌نامه باشد اشکال دارد.
3. در ماده ۳، اطلاق آن نسبت به موردی که واقف نظر به عدم اخذ سرقفلی یا کیفیت دیگری غیراز مرسوم داشته باشد، خلاف موازین شرع شناخته شد.
4. در مواد ۴ و ۵، انحصار به ۱۰% بدون رضایت متولی شرعی ـ خاصه یا عامه ـ بر اساس مصلحت سنجی ایشان وجه شرعی نداشته، بنابراین اطلاق آن خلاف موازین شرع می‌باشد در جایی که اصل اخذ سرقفلی مشروع باشد. همچنین کسب موافقت اداره حج و اوقاف در موارد وجود متولی خاص، خلاف موازین شرع است. 
5. بنابراین در اجرای احکام قانونی فوق‌الذکر و تبعیت از نظر فقهای شورای نگهبان و مستند به مواد ۸۸ و ۱۳ قانون فوق‌الذکر حکم بر ابطال مواد مورد اعتراض از آیین‌نامه نحوه ترتیب وصول پذیره و اهدایی مصوب سال ۱۳۶۵ هیأت وزیران از تاریخ تصویب آیین‌نامه صادر می‌شود.

اصلاح آیین نامه نحوه و ترتیب وصول پذیره و اهدایی

هیأت وزیران در جلسه مورخ 1382.8.4 بنا به پیشنهاد شماره 1.2.230.201 مورخ 1382.1.30 سازمان‌اوقاف و امور خیریه و به استناد تبصره ماده (13) قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه ـ مصوب 1363 ـ تصویب نمود: مواد (1) و (7) آیین‌نامه نحوه و ترتیب وصول پذیره و اهدایی‌، موضوع تصویبنامه شماره 13078 مورخ1365.2.22 به شرح زیر اصلاح می شود:

 ماده 1ـ در مواردی که زمین بلامعارض وقفی‌، ابتدائاً با اعطای حق تملک اعیان جهت احداث واحدمسکونی و اداری‌، خدماتی و صنعتی دارای موافقت اصولی به اجاره واگذار می‌شود، مبلغی متناسب با قیمت‌عادله روز زمین که در هر حال نباید از 30% قیمت آن کمتر باشد طبق نظر کارشناس رسمی دادگستری و یا دو نفر خبره محلی به هنگام تنظیم سند اجاره به عنوان پذیره اهدایی علاوه بر مال‌الاجاره عادله روز از متقاضی اعم از شخص حقیقی یا حقوقی دریافت خواهد شد.
ماده 7ـ در صورتی که مورد استفاده از زمین منطبق با نیات واقف نباشد کلیه وزارتخانه‌ها، سازمانها ومؤسسات دولتی و وابسته به دولت و مؤسسات عمومی غیردولتی نظیر شهرداریها و نیز نهادهای انقلابی مشمول‌پرداخت پذیره طبق این آیین‌نامه خواهند بود.
سخن پایانی
پذیره مبلغی است که از مستاجر جهت استفاده از اوقاف دریافت می شود این مبلغ را مستاجر می بایست به اداره اوقاف یا متولی موقوفه خاص بپردازد.در خصوص سرقفلی نیز باید گفت که دریافت پذیره ممکن می باشد.